بوتیل گلایکول یا بوتیل گلیکول یا 2- بوتوکسی اتانول (2-Butoxyethanol) یک ترکیب شیمیایی آلی است که حالتی مایع و بی رنگ و همراه با رایحه ای همانند اتر دارد. این ترکیب شیمیایی آلی چگالی کمتری نسبت به آب دارد و مایعی خنثی و جذب کننده رطوبت است. بوتیل گلیکول در بسیاری از واکنشهای شیمیایی می تواند به عنوان شروع کننده یا حلال کاربرد داشته باشد. حلالیت بوتیل گلایکول در تتراکلرید کربن ناچیز ولی در آب، اتیل الکل، اتیل اتر و بسیاری از حلالها به خوبی حل می شود.
تولید بوتیل گلایکول
تولید بوتیل گلایکول بطور جهانی سالانه میزانی بین 300-500 کیلو تن است که با توجه به روند افزایش ایمنی و حفاظت از محیط زیست، تولید محصولات با کیفیت بالا، فناوری های جدید و اصلاح مجدد و فرموله کردن محصول جدید تخمین زده می شود که بازار جهانی آن در آینده نزدیک تا حدی مهار شود. تولید بوتیل گلیکول اغلب بر پایه دو روش استوار است که این دو روش عبارتند از؛ روش اول که کاربرد بیشتری دارد، در حضور یک کاتالیزور، بوتانول و اکسید اتیلن، وارد واکنش اتوکسیلاسیون می شوند. در روش دوم، بوتانول و 2-کلرو اتانول وارد واکنش استریفیکاسیون می شوند. شرکت مترون (metron) یکی از بزرگترین تولیدکنندگان این محصول شیمیایی است.
کاربرد بوتیل گلایکول
کاربرد بوتیل گلایکول به عنوان یک حلال شیمیایی، در صنعت رنگ و پوشش سطح است و همچنین به عنوان حلال در جوهرهای چاپ نیز استفاده می شود. استفاده از بوتیل گلیکول در صنعت چرم، نساجی و صنایع چوب بسیار رایج است. در صنایع نفت و گاز به صورت بسیار گسترده و به عنوان فعال کننده سطحی، سیالی برای پایدارسازی فرآیند حفاری، تسهیل گر عملیات استخراج نفت و جلوگیری از انجماد گاز برای انتشار بهتر استفاده می شود. از بوتیل گلایکول در کفهای خاموش کننده آتش، انواع رقیق کننده، نوارهای عکاسی، پاک کننده های وایت برد، صابون‌های مایع و مواد تمیز کننده خشک استفاده می کنند. همچنین از این ترکیب در تولید و ساخت بوتیل گلایکول استات یا بوتیل گلیکول استات نیز بهره می برند.
از دیگر کاربردهای بوتیل گلیکول می توان به استفاده به عنوان شستشو دهنده ، محلولهای لکه بر، چربی بر و پاک کننده های انژکتور اشاره کرد. بوتیل گلایکول تحت عنوان ماده اولیه در تولید پاک کننده های سطحی و نرم کننده ها نیز کاربرد دارد. همچنین در ساخت انواع ضد یخ، پاک کننده فلزات و لعابها، محصولات آرایشی و بهداشتی، سموم کشاورزی و رزینهای اکریلیک بوتیل گلیکول بکار می رود. این ترکیب، حلال قدرتمندی هم در فاز آلی و هم در فاز آبی استِ بنابراین چربی بر است و در شستشوی گریس، روغن، لاکهای اسپری، لاک الکل و رنگهای لاتکس نیز کاربرد دارد.
نکات ایمنی در مورد بوتیل گلایکول
همچون هر ماده شیمیایی دیگر، دانستن نکات ایمنی در مورد بوتیل گلایکول و نیز بکارگیری این نکات حیاتی می باشد. بوتیل گلیکول در صورت تماس با چشم، پوست یا گلو سبب ایجاد التهاب شدید خواهد شد. خوردن این ماده آلی می تواند علائمی مانند سردرد، حالت تهوع و سرگیجه را سبب شود. برای جلوگیری از تماس بوتیل گلیکول با پوست، بلع و استنشاق آن استفاده از تجهیزات حفاظت شخصی ضروری خواهد بود. در صورت تماس آن با چشم، شستشوی چشم با حجم زیادی از آب الزامی است. پوست در معرض آن باید با آب و صابون شسته شود و لباسهای آلوده نیز سریعاَ تعویض شوند. این ترکیب شیمیایی با کوچکترین جرقه، مستعد آتش سوزی است و می تواند صدمات جدی به بار آورد. بسته بندی بوتیل گلیکول باید در مقابل نور نفوذ ناپذیر و خنک باشد که بسته بندی رایج برای بوتیل گلایکول، بشکه هایی از جنس کربن استیل، فولاد ضد زنگ یا تفلون است.
خرید بوتیل گلایکول
صنایع زیادی متقاضی خرید بوتیل گلایکول و استفاده از آن هستند. یکی از بهترین فروشندگان بوتیل گلایکول شرکت بازرگانی کیمیا تجارت تات است که شما می توانید از علاوه بر خرید بوتیل گلیکول سایر مواد شیمیایی مورد نیاز خود را با کیفیت عالی و با بهترین قیمت خریداری کنید. پیش از خرید میتوانید آنالیز بوتیل گلیکول را نیز به صورت آنلاین مشاهده کنید و سپس محصول را خریداری کنید.
سوالات متداول بوتیل گلایکول
1- چرا در تولید مواد شوینده بوتیل گلایکول را به عنوان یک حلال عمومی به کار می برند؟
نه تنها در مورد شوینده ها بلکه در ترکیب انواع پاک کننده ها، اعم از پاک کننده های خانگی و صنعتی همچون رقیق کننده های رنگ، جوهرها و لاکها از بوتیل گلایکول به عنوان حلال عمومی استفاده می شود. علت این موضوع آن است که بوتیل گلایکول خواص الکلها و اترها را از خود نشان می دهد.
2- علت استفاده از این ماده در صنعت نفت چیست؟
بوتیل گلایکول در صنعت نفت به سبب خواص سورفکتانتش به کار می رود. این ماده قادر به کاهش کشش سطحی بین مایعات و همچنین افزایش کشش سطحی بین یک مایع و جامد است.
3- چرا می گویند که بیش از 75 درصد کل بوتیل گلیکول تولیدی در جهان، در صنعت رنگ مصرف می شود؟
این ماده یک حلال دارای قدرت فراریت کم همچون تولوئن است. از این رو می تواند در عین اینکه جریان انواع پوششهای رنگ را بهبود ببخشد، زمان خشک شدن آنها را نیز افزایش دهد. این موضوع باعث تسهیل استفاده از رنگ در کارهای مختلف می شود.
4- آیا بوتیل گلیکول باعث ایجاد تومور در بدن انسان می شود؟
بله- این ماده سمیت بسیار بالایی دارد. تماس مداوم با مقدار زیادی از این ماده و قرارگیری در غلظت بالایی از آن سبب ایجاد تومورهای کلیوی می شود. از این رو توصیه می کنیم که نکات ایمنی لازم را رعایت و در صورت تماس با آن فورا به پزشک مراجعه کنید.
5- شرایط انبار و نگهداری از بوتیل گلیکول چیست؟
انبار و نگهداری از بوتیل گلیکول باید در جایی خنک، تاریک و به دور از اکسیدانها و مواد غذایی انجام شود. این ماده غالبا در ظروف تفلون یا ضد زنگ و یا ظروف فولاد کربنی حمل و نگهداری می شود.