اسید کلریدریک یا اسید هیدروکلریک، اسید معدنی خورنده و قوی با کاربردهای صنعتی فراوان، که مبتنی بر آب یا محلول آبی گازی کلرید هیدروژن است. اسید کلریدریک برای طیف بزرگی از کاربردهای صنعتی و تجاری تولید می شود. تولید اسید هیدروکلریک توسط فرآیندهای تولیدی از جمله حل کردن گاز هیدروژن کلرید در آب انجام می شود.

اسید کلریدریک توسط جابر بن حیان در حدود 1200 سال پیش کشف شد. این اسید از نظر تاریخی اسیدوم سالیس، اسید موریاتیک و ارواح نمک نامیده می شد. چرا که باسیلیوس والنتینوس در قرن پانزدهم از سنگ نمک و ویتریول سبز آن را تهیه می کرد. بعداً یوهان رودولف گلوبر در قرن 17 اسید هیدروکلریک را از نمک رایج شیمیایی مشابه و اسید سولفوریک تولید کرد. لیباویوس اولین بار به طور رسمی در قرن شانزدهم اسید هیدروکلریک آزاد را توصیف کرد. اسید کلریدریک کاربردهای متعددی در مقیاسهای کوچکتر دارد؛ از جمله نظافت خانگی، تولید ژلاتین و سایر افزودنی های غذایی، رسوب زدایی و فرآوری چرم. حدود 20 میلیون تن اسید هیدروکلریک در سراسر جهان سالانه تولید می شود. این اسید همچنین به طور طبیعی در اسید معده یافت می شود.

تولید اسید کلریدریک

تولید اسید کلریدریک عمدتاً با چهار روش اساسی صورت می پذیرد. این چهار روش عبارتند از: کلرزنی مواد شیمیایی آلی، ترکیب هیدروژن و کلر، فرآیند تولید سولفوریک اسید نمک و در هنگام تولید محصول مشترک با سیلیس. بیشتر سهم تولید اسید کلریدریک از کلرزنی مواد شیمیایی آلی است و مقادیر کمتری که از سایر فرآیندها به دست می آید. اکسی کم (OxyChem) فرایندیست که در آن با ترکیب هیدروژن و کلر در “اسید سوز” اسید هیدروکلریک تولید می شود. سپس گاز هیدروژن کلرید حاصل در آب غیر معدنی جذب می شود تا خلوص بالایی از این اسید به دست آورده شود.

کاربرد اسید کلریدریک

اسید کلریدریک یک اسید قوی و خورنده است که می تواند به صورت صنعتی برای پردازش فولاد مورد استفاده در صنعت ساختمان سازی مورد استفاده قرار بگیرد. این ماده در صنایع شیمیایی در تولید گسترده وینیل کلرید مورد استفاده برای ساخت پلاستیک پلی وینیل کلراید و تولید فوم پلی اورتان و کلرید کلسیم استفاده می شود. همچنین از اسید هیدروکلریک برای از بین بردن زنگ زدگی و سایر ناخالصی ها از کربن، آلیاژ و فولاد ضد زنگ و آماده سازی فولاد برای پروژه های ساختمانی استفاده می شود.

یکی دیگر از کاربردهای اسید کلریدریک در مواد تمیز کننده است. دلیل آن هم اسیدی بودن و خواص خورندگی اسید هیدروکلریک است که به تمیز کردن لکه های سخت کمک می کند. اسید هیدروکلریک که یکی از اصلی ترین مواد در پاک کننده خانگی است برای تمیز کردن چیزهایی مانند پاک کننده های سرویس بهداشتی و سایر پاک کننده های سطوح چینی استفاده می شود.

صنایع غذایی از اسید هیدروکلریک برای فرآوری انواع محصولات غذایی مانند شربت ذرت مورد استفاده در نوشابه ها استفاده می کنند. از اسید هیدروکلریک همچنین به عنوان اسیدی کننده در محصولات کنسرو شده برای کمک به طعم دهی و کاهش فساد استفاده می شود. برای تولید کلرید کلسیم، اسید کلریدریک با سنگ آهک مخلوط وادار به واکنش می شود. از جمله کاربردهای کلرید کلسیم استفاده برای برای یخ زدایی جاده ها است. دیگر استفاده های اسید هیدروکلریک در تولید باتری، لامپ فوتو فلاش و آتش بازی است. از این اسید همچنین در فرآوری چرم، ساخت و ساز، اسیدی کردن چاه نفت و تولید محصول ژلاتین استفاده می شود.

نکات ایمنی در مورد اسید کلریدریک

به بیان کتابخانه ملی پزشکی ایالات متحده، اسدی کلریدریک می تواند در صورت تماس باعث آسیب هایی مانند سوختگی شیمیایی شود. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریهای ایالات متحده (CDC) خاطرنشان می کند که اسید کلریدریک در صورت پاشیدن به چشم می تواند باعث آسیب چشم و حتی کوری شود. مواجهه مداوم با اسید هیدروکلریک می تواند خطرناک باشد. به خصوص داشتن شغلی در آن کار با این اسید زیاد است باید مراقب بود که تمام دستورالعملهای حفاظتی دنبال شود. این مسئله در محیط های صنعتی که در آن از طریق استنشاق یا تماس با پوست فرد در معرض اسید هیدروکلریک قرار میگیرد بسیار مهم است.

مصرف اسید هیدروکلریک غلیظ می تواند باعث آسیب شدید به دهان، گلو، مری و معده شود. هنگام استفاده از اسید کلریدریک باید از تجهیزات حفاظت فردی (PPE) مانند ماسکهای بخار، دستکشهای لاستیکی، عینک های محافظ و محافظ های صورت استفاده شود. در صورت استفاده در محل کار، توصیه می شود یک ایستگاه شستشوی چشم در دسترس باشد. ظروف فلزی به دلیل خاصیت خورندگی، ظروف مناسبی برای نگهداری اسید هیدروکلریک نیستند. ظروف پلاستیکی، مانند ظروف ساخته شده از PVC، معمولاً می توانند برای ذخیره اسید هیدروکلریک استفاده شوند.

خرید و فروش اسید کلریدریک

برای خرید اسید کلریدریک ایرانی با خلوص 32 درصد می توانید با کارشناسان فروش شرکت بازرگانی کیمیا تجارت تات در تماس باشید. شرکت بازرگانی کیمیا تجارت تات از جمله تامین کنندگان عمده محصلوات شیمیایی با کیفیت است. بنابراین می توانید خریدی ایمن و مطمئن را با شرکت کیمیا تجارت تات تجربه کنید.

سوالات متداول اسید کلریدریک

1- عمده ترین کاربردهای اسید کلریدریک چیست؟

از این اسید در تهیه‌ و تولید ترکیبات معدنی، خالص کردن نمک طعام، تولید نفت، صنایع آبکاری، حذف لکه های فلزی، تمیز کردن و شستشوی استخرها و باز کننده لوله های جرم گرفته استفاده می شود.

2- آیا اسید کلریدریک یک اسید خوراکی محسوب می شود؟

خیر. هر چند این ترکیب در معده انسان وجود دارد؛ اما این اسید خوراکی نیست. این اسید بسیار خورنده بوده و به پوست و مخاط بدن آسیب وارد می کند.

3- چه کسی اولین بار اسید کلریدریک را کشف کرد؟

حدود 800 سال قبل از میلاد توسط دانشمند بزرگی به نام جابر بن حیان این اسید کشف شد. او با مخلوط کردن نمک طعام و اسید سولفوریک توانست این کشف مهم را انجام دهد.

4- نکات ایمنی و موارد احتیاط در زمان استفاده از اسید کلریدریک کدام موارد است؟

اسید کلریدریک در دسته اسیدهای قوی قرار دارد اما نسبت به برخی از اسیدها کم خطرتر محسوب می شود. در زمان استفاده از آن باید مراقب بود بر روی پوست و یا داخل چشم نریزد اما در صورت بروز حادثه می توان از آب که حلال مناسبی برای آن است استفاده کرد و محل آسیب دیده را شستشو داد. قرمزی، تاول، درد و سوختگی شدید از عوارض تماس اسید با پوست و سوختگی چشمها، تحریکات شدید و کوری از جمله عوارض تماس اسید با چشم می باشد.

5- آیا اسید کلریدریک انواع گوناگونی دارد؟

بله. در صنعت این اسید با غلظتهای مختلفی از 30 تا 37 درصد تولید می شود. هر کدام از این غلظتهای کاربرد و مصارف گوناگونی دارند.