هيپوكلريت كلسيم ماده ای شیمیایی است كه در صنعت به آن پركلرين می گویند. پرکلرین اکسنده قوی و پودر سفید رنگی با خاصیت گندزدایی است که بوی زننده و تندی دارد و مجاری تنفسی را آزار می دهد. هیپوکلریت کلسیم جهت ضدعفونی آب، سبزی، میوه، ظروف، حمام، سرویس بهداشتی و محلهای آلوده بکار می رود. از راه های پیشگیری از ابتلا به بیماریهای واگیر روده ضد عفونی کردن آبهای آشامیدنی و مصرفی و میوه و سبزیجات با محلول پرکلرین است. پرکلرین در دو نوع پودری و گرانول به بازار عرضه می شود که یکی از این عرضه کنندگان شرکت بازرگانی کیمیا تجارت تات می باشد.
تولید پرکلرین
چارلز تنت و چارلز مکینتاش فرآیندی صنعتی برای تولید کلرید آهک در اواخر قرن هجدهم ابداع کرند. این اختراع در طی جنگ جهانی اول برای ضدعفونی کردن سنگرها و زخمها به شدت مورد استفاده قرار گرفت. از واکنش کلر با شیر آهک در مجاورت هیدروکسید سدیم طی یک فرایند چند مرحله ای، دوغاب پرکلرین تولید می شود که متعاقباً با فیلتراسیون و خشک نمودن، گرانولهای پرکلرین به دست خواهد آمد. به این ترتیب می توان پرکلرین را تولید کرد.
کاربرد پرکلرین
کاربردهای پرکلرین در صنایع زیاد و گسترده است و این ترکیب را به همین علت ارزشمند می کند. سفیدسازی پارچه ها با ترکیبات جامد حاوی کلر مانند پرکلرین یا کلرید سدیم انجام می شود. استفاده از پرکلرین در این روش محدود است؛ زیرا می تواند سبب آسیب به پارچه شود. همچنین از هیپوکلریت کلسیم برای سفید کردن پنبه، کنف، فیبر، تفاله و نشاسته نیز استفاده می شود. از پرکلرین به عنوان یک ماده ضدعفونی کننده برای تصفیه آب نیز بهره می برند. همچنین معمولاً برای پاکسازی استخرهای شنای عمومی و ضد عفونی آب آشامیدنی بکار می رود. این ترکیب به عنوان ماده شیمیایی استخر شنا، به دلیل واکنشهای خطرناک با برخی از مواد شیمیایی معمول استخر، کمتر از سایر انواع کلر با سایر مواد شیمیایی مخلوط می شود. در محلولها می توان از هیپوکلریت کلسیم به عنوان ضد عفونی کننده عمومی استفاده کرد؛ اما به دلیل باقی ماندن کلسیم، معمولاً هیپوکلریت سدیم (سفید کننده) را ترجیح می دهند.
استفاده از پرکلرین به عنوان یک کپسول آتش نشانی جامد نیز پیشنهاد می شود. این ترکیب شامل مخلوطی از هیپوکلریت کلسیم هیدراته با حداقل دو نمک معدنی هیدراته است. به موجب آن مخلوط مذکور باعث آزاد شدن آب در یک واکنش درون گرمایی می گردد. همچنین از این ترکیب برای تجزیه گلایکولها، اسیدهای هیدروکسی کربوکسیلیک و اسیدهای کتو برای تولید آلدهیدهای تکه تکه یا اسیدهای کربوکسیلیک استفاده می شود. از هیپوکلریت کلسیم می توان در واکنش هالوفرم برای تولید کلروفرم نیز بهره برد. پرکلرین در اکسیداسیون تیول و سولفید توسط محصولات در سنتز آلی استفاده می شود و در نتیجه بوی آنها را کاهش و دفع آنها را ایمن می کند.
شرایط نگهداری از پرکلرین
بخاطر حساسیت نسبت به گرما و رطوبت باید بشکه های پرکلرین در جای خشک و خنک نگهداری شوند. نگهداری از آن در آفتاب و یا انبارهای گرم، خطر انفجار را در پی خواهد داشت. بشکه های حاوی هیپوکلریت کلسیم را نباید در مجاورت مواد بودار و قابل اشتعال مانند بنزین، نفت، گازوئیل یا سموم کشاورزی بخصوص سم فسفره، مواد ضد عفونی کننده مانند کرئولین قرار داد. انبار مخصوص نگهداری آن باید مجهز به تهویه مناسب باشد. کف انبار باید از جنس مقاوم به رطوبت ساخت. بشکه ها را نیز باید روی صفحات چوبی که به فاصله 10 سانتیمتر از کف انبار فاصله دارند، قرار داد.
نکات ایمنی در مورد پرکلرین
همچون سایر مواد شیمیایی دیگر لازم است تا در زمان کار با پرکلرین نیز برخی نکات و مراقبتهای ایمنی را رعایت کرد. هنگام استفاده از پودر پرکلرین ماسک یا پارچه ای در جلو دهان و بینی قرار گیرد. پس از باز کردن درب بشکه، پودر کلر داخل آن حداکثر تا یک ماه و نیم قابل استفاده است و پس از این مدت، اثرش را از دست می دهد. این محصول دور از دسترس اطفال نگهداری شود. هر زمان که به آب کلر اضافه شود، باید با وسیله ای آب را بهم زد تا به خوبی مخلوط شود و برای استفاده باید حداقل 30 دقیقه صبر کرد. میزان پرکلرین برای ضدعفونی هر متر مکعب آب 3 تا 5 گرم می باشد.
خرید و فروش پرکلرین
محصول پرکلرین تولید ایران در گالنهای 30 و 70 کیلوگرمی توسط شرکت بازرگانی کیمیا تجارت تات آماده تحویل به مشتریان می باشد. شرکت کیمیا تجارت تات آمادگی دارد ضمن دریافت سفارش مشتریان هیپوکلریت کلسیم، سایر محصولات شیمیایی مورد نیاز با بهترین قیمت و کیفیت تأمین کند و در اسرع وقت به وسیله سیستم حمل و نقل مطمئن به شهرهای مختلف ارسال نماید. همچنین ما این امکان را فراهم آورده ایم تا در جهت ارسال نمونه نیز با خریداران این محصول هماهنگی های لازم را انجام دهیم.
سوالات متداول پرکلرین
1- خواص فیزیکی و شیمیایی پرکلرین چیست؟
پرکلرین یا هیپوکلریت کلسیم با فرمول Ca(OCl)2 پودر سفید کننده، سفید رنگی می باشد که بسته به نوع تجاری پرکلرین به رنگ زرد نیز مشاهده می شود. ترکیب غیر آلی است. در آب حل می شود. وزن مخصوص این ترکیب، 1.21 گرم بر سانتیمتر مکعب می باشد. در شرایط محیطی نرمال پایدار است؛ اما در محیط مرطوب به راحتی تجزیه می گردد. این ترکیب همچنین ویژگی اسیدی-قلیایی را باهم دارد.
2- مهمترین واکنشهای پرکلرین کدام موارد می باشد؟
از واکنش هیپوکلریت کلسیم با اسید، گاز کلر، کلسیم کلرید و آب تولید می شود. این واکنش سریع است و در دمای اتاق انجام می شود. همچنین با موادی همانند الکلها، مواد آلی، روغن و هیدروکربنها نیز وارد واکنش می شود که این واکنشها شدید و انفجاری می باشند. بعلاوه این ماده با استیلن نیز واکنش می دهد که نتیجه این واکنش، تولید کلرو اتیلنهای منفجره است. واکنش پرکلرین با اوره نیز انفجاری می باشد.
3- نحوه استفاده از پرکلرین چیست؟
این ترکیب در آب و در دمای بالا تجزیه می شود. گاز کلر و اکسیژن در نتیجه این تجزیه تولید می گردند. برای استفاده از آن، باید ابتدا 100 کیلوگرم از آن را با یک لیتر آب رقیق نماییم تا ترکیبی با 6.5 درصد کلر موثر به دست آید.
4- دمای نگهداری پرکلرین چند است؟
هیپوکلریت کلسیم در دمای معمولی پایدار می باشد. لذا اگر گرم شود، ممکن است واکنشهای انفجاری نشان دهد. به همین دلیل نگهداری در محیط هایی که محیط را گرم می کنند ممکن است به تجزیه و انفجار این ترکیب بیانجامد.
5- مزایای پرکلرین چگونه است؟
هیپوکلریت کلسیم اکسید کننده قوی عمومی می باشد که به سبب حضور یون کلر، سفید کننده و تصفیه کننده خوبی محسوب می گردد. در این ترکیب نسبت به هیپوکلریت سدیم، کلر بیشتری در دسترس است. هیپوکلریت کلسیم ترکیب غیر قابل اشتعالی است که به خوبی عوامل بیماری زا و میکروارگانیسمها را نابود می کند.