لیتیوم کربنات ، یک ترکیب معدنی است که به شکل پودری سفید یا کریستالی مونوکلینیک بی رنگ می باشد. فرمول شیمیایی لیتیوم کربنات Li2CO3 است. جرم مولی لیتیوم کربنات 73 گرم بر مول و چگالی آن 2.11 گرم بر سانتیمتر مکعب می باشد. این ترکیب شیمیایی به آسانی در اسید رقیق حل می شود، اما حلالیت آن در آب کمتر است. البته لازم به ذکر است که حلالیت این ترکیب در آب سرد نسبت به آب گرم بیشتر است. بعلاوه اینکه در الکل و استون نیز نامحلول می باشد. دریاچه های نمک در سراسر جهان، حدود 70 درصد لیتیوم را شامل می شوند. 30 درصد باقیمانده لیتیوم از سنگ معدن استخراج می شود. بیشتر لیتیوم جهان در معادن آسیا، آفریقا و آمریکای شمالی و جنوبی انباشته شده است. شیلی، برترین کشور از نظر ذخایر لیتیوم در جهان است.
تولید لیتیوم کربنات
برای تولید لیتیوم کربنات، ابتدا باید عنصر لیتیوم را استخراج نمود. دو منبع برای استخراج این عنصر وجود دارد. استخراج لیتیوم از بلورهای پگماتیت و همچنین نمک لیتیوم صورت می گیرد. در روش اول، برای استخراج لیتیوم از بلورهای پگماتیت، عملیاتی از قبیل گداختن سنگ آهک، روش سولفوریک اسید و روش سولفات، انجام می شود.
در روش دوم، نمک لیتیوم را می توان از استخرهای آب نمک به دست آورد. استخرهای آب نمک، به مناطقی از آب می گویند که سه تا هشت برابر شورتر از آب اقیانوس هستند. در این نوع از استخراج، از روشهایی مانند جذب پودر، روش استخراج لیتیوم با استفاده از حلال، غلظت حوضچه خورشیدی و رسوب تبخیری استفاده می شود. پس از استخراج عنصر لیتیوم، نوبت به تولید ترکیب می رسد. برای تولید آن، لیتیوم پراکسید را با دی اکسید کربن ترکیب می کنند. عملکرد تصفیه کننده های هوا بر پایه این واکنش شیمیایی است؛ مثلاً در فضاپیما‌ها، از این واکنش شیمیایی برای جذب دی اکسید کربن موجود در هوا استفاده می کنند.
کاربرد لیتیوم کربنات
یکی از کاربردهای لیتیوم کربنات در صنعت شیشه است. این ترکیب در تولید شیشه های مقاوم در برابر حرارت، فیبر شیشه و شیشه نوری به کار می رود. این ترکیب دمای ذوب شیشه را کاهش و استحکام شیشه را افزایش می دهد. در مجموع، وجود این محصول در تولید شیشه باعث بهبود بسیاری از خواص مهم آن، از جمله انبساط حرارتی می شود. بیشترین کاربرد این ترکیب به تولید سرامیک مربوط است. افزودن لیتیوم کربنات به سرامیک، باعث افزایش شفافیت و مقاومت محصول در برابر سایش می شود. علاوه بر این، وجود این ترکیب در روند تولید سرامیک، ضریب انبساط و دمای ذوب را کاهش و موجب کاهش مصرف سوخت در کوره می شود. لازم به ذکر است که لیتیوم کربنات یک ماده مرسوم در لعاب ظروف سرامیکی محسوب می شود.
در پزشکی نیز از لیتیوم کربنات به عنوان قرص آرام بخش و خواب آور استفاده می شود. بعلاوه بی اشتهایی عصبی، آرتریت و صرع نیز با این ترکیب درمان می شود. البته در سال 1843، از این ترکیب به صورت یک حلال جدید برای دفع سنگ مثانه استفاده می شد. چندین سال بعد، پزشکان دریافتند که می توان از این ترکیب برای درمان روماتیسم، افسردگی، سردرد و شیدایی استفاده کرد. از آن پس، این محصول به عنوان دارویی برای درمان شیدایی همراه با اختلال دو قطبی در افراد تجویز می شود و اثر ضد روان پریشی دارد. از لیتیوم کربنات در باتری های لیتیوم نیز به کار می رود.
نکات ایمنی در مورد لیتیوم کربنات
نکات ایمنی در مورد لیتیوم کربنات بیشتر به حیطه کاربرد آن در پزشکی مربوط می شود. مصرف قرص آن برای بیماران قلبی و همچنین بیماران کلیوی شدید، ممنوع است. علاوه بر این، در صورتی که بدن بیمار کم آب است و یا میزان سدیم بدن پایین است، نباید از لیتیوم‌کربنات استفاده کرد. چرا که باعث مسمومیت می شود. استفاده از لیتیوم‌کربنات میزان هوشیاری و تعادل بدن را کاهش می دهد؛ بنابراین مصرف این قرص هنگام رانندگی توصیه نمی شود. همچنین در زمان مصرف این قرص، بهتر است فرد آب کافی بنوشد. بعلاوه، در صورت مشاهده هرگونه حساسیت به این دارو، باید مصرف آن را متوقف نمود.
خرید و فروش لیتیوم کربنات
خرید لیتیوم کربنات از طریق شرکت بازرگانی کیمیا تجارت تات امکان پذیر است. قیمت لیتیوم کربنات نیز با توجه به استفاده و نوع آن متفاوت است. شما می توانید برای استعلام قیمت و خرید این محصول با کارشناسان واحد فروش شرکت بازرگانی کیمیا تجارت تات تماس حاصل فرمائید. شرکت کیمیا تجارت تات همواره از پیشتازان فروش مواد شیمیایی در بازار بوده است.
سوالات متداول لیتیوم کربنات
1- رایج ترین کاربرد لیتیوم کربنات در صنعت داروسازی چيست؟
رایج ترین كاربرد دارویي این محصول در اشخاص داراي اختلال دوقطبي است. اين ماده با انتقال یونهای سدیم در نورونهاي مغز تاثیر می گذارد، بنابراين حالت روانی فرد را عادی می کند. در واقع این دارو با اقدامات پیشگیرانه، برای درمان روان پریشی های عاطفی استفاده می شود.
2- نامهای ديگر لیتیوم کربنات چيست؟
اين ماده معدنی نامهای متعددي دارد. اين نامها شامل کربنات دیلیتیوم (Di Lithium carbonate)، کربولیت (Carbolith) ، سیبالیت-S (Cibalith-S)، دورالیت (Duralith)، اسکالیت (Eskalith)، لیتان (Lithane)، لیتیزین(Lithizine)، لیتو بید(Lithobid)، لیتو نات(Lithonate)، لیتو تاپس پریدل (Lithotabs Priadel) و زابویلیت (Zabuyelite) است. بيشتر نامها دلالت بر نام تجاري داروي لیتیوم کربنات دارند. زابویلیت (Zabuyelite) شکل معدنی طبیعی کربنات لیتیوم است. به دليل اكتشاف آن از دریاچه زابویه تبت، به نام اين درياچه نامگذاري شده است.
3- این ترکیب در صنعت چه کاربردهایی دارد؟
لیتیوم و ترکیبات آن در صنايع متعدد از جمله شیشه سازی، صنايع سرامیک مقاوم در برابر حرارت، برنامه های کاربردی نظامی، گریسهای روان کننده، افزودنی های شار برای تولید آهن، فولاد و آلومینیوم، تصفیه هوا، باتری های فلزی لیتیوم و باتری های لیتیوم یونی كاربرد دارد.
4- كشورهاي توليد کننده لیتیوم كدامند؟
شيلي بالاترين ذخاير لیتیوم جهان را دارد. عمده ترين كشورهای توليد كننده لیتیوم در سال 2019 به ترتيب استراليا، شيلي، چين و آرژانتین است.
5- پيش بيني قيمت، خريد و فروش لیتیوم کربنات در سالهای آينده چگونه است؟
با توجه به تقاضای بيش از حد انتظار براي باطری های لیتیوم و خودروهای الکتریکی، عرضه محدود و تاخير در عرضه این محصول، قيمت اين ماده روند صعودي زیادی خواهد داشت.