سولفامیک اسید (Sulfamic Acid) بی بو، غیر فرار، غیر سمی، خورنده در دوز های بالا با ظاهری شبیه به برف مرطوب است. این اسید اشتعال پذیر نیست و قابلیت انفجار ندارد. این ماده به شکل محلول یک اسید نسبتاً قوی است که به راحتی نمک سولفامات را تشکیل می دهد و با نام های دیگری نظیر سولفامیک اسید، آمیدو سولفونیک اسید، آمیدون در آب نیز می تواند وجود داشته باشد. سولفامیک اسید را یک ترکیب واسطه بین سولفوریک اسید و سولفامید در نظر می گیرند. سولفامات ها مشتقات سولفامیک اسید هستند.
از مزایای سولفامیک اسید می توان به ماندگاری بسیار بالای این محصول اشاره کرد. این ماده از نظر اقتصادی نیز مقرون به صرفه می باشد؛ زیرا با کاهش زمان، بهره وری را افزایش می دهد. با محافظت از فلزات و با تکیه یکنواخت از سطح تجهیزات محافظت می کند و به این صورت طول عمر آن ها را افزایش می دهد و در نتیجه تجهیزات عملکرد برتری برای روند تولیدات دارا می شوند. حمل و نقل آن آسان و اثرات نامطلوبی به همراه ندارد. جامد را می توان مستقیما به سیستم اضافه کرد. همچنین تمیز کننده بی خطر و بدون نیاز به شستشو ثانویه می باشد.
تولید سولفامیک اسید
تولید سولفامیک اسید با استفاده از ترکیبات اوره با مخلوطی از تری اکسید گوگرد و اسید سولفوریک به صورت صنعتی صورت می پذیرد. این ماده در دو مرحله تولید می شود. محلول آبی سولفامیک اسید ناپایدار بوده و به آرامی هیدرولیز شده تا به بی سولفات آمونیوم، که به صورت جامد کریستالی است، تبدیل گردد. پس از گرم کردن این اسید با الکل واکنش نشان می دهد. بازگرداندن سولفامیک اسید با متانول باعث ایجاد متیل آمین خواهد شد. این اسید قبل از تجزیه در دمای بالاتر در آب، تری اکسید گوگرد، دی اکسید گوگرد و نیتروژن در دمای 205 درجه سانتیگراد قابلیت ذوب شدن را داراست.
کاربرد سولفامیک اسید
سولفامیک اسید در صنایع گوناگون کاربرد های مختلفی دارد. گستردگی کاربرد های این محصول سبب اهمیت آن در صنایع شیمیایی می شود. در ادامه به توضیح مختصری از کاربرد های فراوان این ترکیب ارزشمند می پردازیم.
- تولید سیلیکات سدیم
- ساخت و تولید بسیاری از داروهای درمانی همچون آنتی بیوتیک، نوکلئوزید، داروهای بیماری HIV، داروهای ضد صرع و کاهش وزن
- دترجنت اسیدی در ساخت و تولید مایع لباسشویی و ظرفشویی
- از بین بردن زنگ زدگی و سنگ آهک در صنایع سرامیک
- کاتالیزور در فرایند استری سازی
- در تولید رنگ و رنگدانه و پیگمنت و رزین
- منعقد کننده رزین های اوره – فرمالدئید
- تهیه سولفامات آمونیوم
- تولید مواد داخل کپسول های اطفای حریق آتش نشانی
- در آبکاری نیکل
- در جداسازی یون های نیترات به منظور تثبیت کلر برای استفاده در استخرهای شنا
- خارج کردن رسوبات پروتئینی به هنگام پاستوریزه کردن دستگاه های صنایع غذایی
- در صنعت خمیر و کاغذ به عنوان یک تثبیت کننده کلرید
- برای حذف جرم و رسوبات در بویلر
- ماده رقیق کننده در کندانسورها
- کاتالیست سبز در تولید آمید از کتوکسیم
بسته بندی و شرایط نگهداری سولفامیک اسید
سولفامیک اسید مایع و پودری باید در ظروف دربسته و در مکانی خشک و خنک نگهداری شوند. این محصول را می توان طولانی مدت در ظروف آزمایشگاهی، پاکت های پلاستیکی یا الیافی نگهداری کرد.
نکات ایمنی در مورد سولفامیک اسید
سولفامیک اسید هنگام حریق گازهای سمی تولید کرده که در زمان انتشار CO2، می توان از پودر خشک شیمیایی یا فوم استفاده کرد. این ترکیب موجب تحریک پوست و چشم ها شده و در صورت تماس، چشم ها را باید حداقل 15 دقیقه با آب زیاد شستشو داد. موقع شستن حتما پلک ها باز باشند. زمانی کار با مواد شیمیایی، از عینک ایمنی، لباس مناسب، ماسک و دستکش استفاده شود. از بلع و استنشاق این ماده پرهیز کنید زیرا باعث تهوع ،استفراغ، سوزش، سرفه، سرگیجه، سردرد، التهاب حنجره و تنگی نفس می شود. این اسید نسبت به تمیز کننده هایی مانند اسید کلریدریک خطر و سمیت بسیار پایین تری دارد.
سوالات متداول سولفامیک اسید
1- نامهای ديگر سولفامیک اسید چیست؟
نامهای ديگر اين اسید آمیدو سولفونیک اسید، اسید آمیدو سولفوریک، اسید آمینو سولفونیک، اسید سولفامیک و اسید سولفامید یک است.
2- كاربردهای اسيد سولفاميک چيست؟
اين اسيد در تمیز کردن و جرم زايی فلزات و سرامیک، مبدلهای حرارتی، دیگهای بخار، کندانسورها، تولید رنگ، عامل رسوب زدایی در شوینده ها برای حذف رسوب آهک، تثبیت کلر در استخرهای شنا، حذف دوغاب اضافی روی کاشی ها، در آبکاری الکتریکی و به عنوان یک عامل سفید کننده كاربرد دارد.
3- مزیت استفاده از اسید سولفامیک نسبت به اسيدهای ديگر چیست؟
از مزایای استفاده از اين اسید، به عنوان یک عامل تمیز کننده می توان به سهولت کار، حلالیت و خورندگی کم آن اشاره كرد. همچنین اين اسيد می تواند به تنهایی یا مخلوط با سایر محصولات برای فلزات و سرامیکها نيز استفاده شود.
4- ويژگي های فيزيكي و شيميايی اسید سولفامیک چیست؟
اين اسید خشک دارای فرمول شيميايی NH3SO3 یا HSO3NH2 است. این ماده بلورهای اورتورمبیک دارد. بلورهای اين اسيد بی رنگ و بدون بو است. نقطه ذوب این اسید بسیار پایدار است، در نتيجه اين اسید سالها بدون تغییر در خواص آن قابل نگهداری است.
5- قیمت اسید سولفامیک در آينده چگونه خواهد بود؟
با توجه افزايش كاربرد اين ماده در تهيه كود آمونيوم و افزايش تقاضاي كود آمونيوم در صنعت كشاورزی، در سالهای آينده قيمت اسید سولفامیک افزايش خواهد يافت.