کروزن یا نفت سفید از مهمترین سوختهای هیدروکربنی مایع و مشتقات نفت خام به شمار می رود که به عنوان سوخت لوازم خانگی بسیار مورد استفاده قرار می گیرد. قابلیت اشتعال این مایع هم همانند سایر سوختها بالا است اما در مقایسه با بنزین از فراریت کمتری برخوردار است. مراحل تولید این مایع مشابه با فرآیند تولید بنزین و گازوئیل است و از تقطیر نفت خام تهیه می شود. در این محتوا به کاربرد این سوخت پرمصرف، مشخصه های بارز آن و مزایا و معایب آن می پردازیم.، امید است مطالب موجود در این مقاله بتواند اطلاعات لازم در خصوص این ماده صنعتی را برای خوانندگان فراهم کند.
در این مطلب موضوعات زیر را مطالعه خواهید کرد:
ویژگیهای نفت سفید
از مهمترین ویژگی نفت سفید می توان به شفاف بودن، غیر چسبناک، ویسکوزیته کم و بوی تند و قابلیت اشتعال آن اشاره کرد. این مایع در برخی از موارد رنگ زرد و زرد کم رنگ دارد. دمای لازم برای تقطیر این هیدروکربن شفاف از نفت خام دمای بین 150-275 درجه سانتی گراد است. که چگالی و ویسکوزیته در حدود 0.78-0.81 گرم بر سانتی متر مکعب است. توزیع هیدروکربن در این مخلوط شامل اتم کربن 12 و اتم کربن 6 است. فرمول شیمیایی این سوخت بسیار پرکاربرد C12H26−C15H32 است. این محلول قابلیت حلالیت بالایی با بسیاری از حلالهای نفتی دارد اما غیر قابل اختلاط با آب است.
با توجه به کاربرد بسیار بالایی که این مایع در صنعت و زندگی روزمره دارد. اطلاع از نقطه ذوب، انجماد و اشتعال آن ضروری است. نقطه ذوب این مایع در حدود 25 درجه سانتی‌گراد، نقطه انجماد 47- درجه سانتی‌گراد و نقطه اشتعال 37 درجه سانتی‌گراد می باشد.
کاربردهای نفت سفید
بسیاری از افراد این باور را دارند که بیشتر از نفت سفید برای پخت و پز و به عنوان سوخت در وسایل گرمایشی استفاده می شود، در صورتی که این مایع کاربردهای بسیار زیادی دارد که در ادامه به مهمترین این کاربردها اشاره می کنیم. بیشترین کاربرد کروزن در گذشته را می توان به سوخت وسایل گرمایشی و منبع انرژی برای چراغهای روشنایی نسبت داد. استفاده از این مایع به عنوان منبع سوخت در اجاقهای قابل حمل همچنان کاربرد بسیار بالایی دارد. همانطور که در بالا هم اشاره شد از این مایع جهت تامین انرژی و منبع سوخت برای پخت و پز استفاده می شود. به گونه ای که در کشورهای توسعه یافته این مورد بسیار پرکاربرد است. بالا بودن قابلیت ترکیب این مایع با بسیاری از حلالها و مایعات صنعتی و ترکیبات شیمیایی سبب بالا رفتن کاربرد آن در صنایع مختلف شده است.
تصفیه کنندگی فلزات در شرایط بدون اکسیژن هم از دیگر کاربرد نفت سفید در صنعت است. تامین سوخت هواپیما و جایگزین مناسب برای انواع سوختهای جامد زغال سنگ و زیست توده از دیگر کاربرد آن در صنعت هوانوردی است. استفاده از کروزن در آتش بازی و شعبده بازی با رقص آتش و … نقش مهمی در سرگرمی افراد دارد. در گذشته کروزن برای از بین بردن شپش سرکاربرد داشت که بعدها به دلایلی همچون مضر بودن این ترکیب برای پوست سر استفاده از این روش به مرور کم رنگ شد، از دیگر کاربرد این مایع می توان به نقش آن در رقیق سازی رنگها در صنعت هنر اشاره کرد.
مزایای نفت سفید
کاربرد بسیار بالای این مایع در صنایع مختلف نشان دهنده مزایای نفت سفید است، اما این مایع در کنار مزایای بی شماری که دارد یک سری معایب را نیز دارد. به گونه ای که سازمان بهداشت جهانی از این مایع به عنوان یک آلاینده یاد می کند که سوخت حاصل از آن سبب آزاد شدن ذرات مضری به جو می شود که منجر به بیماریهای تنفسی، سرطان و … می شود. از سوی دیگر استنشاق و بلع این مایع بسیار خطرناک و کشنده است.
نفت سفید یا پارافین مایع از مهمترین ترکیبات شیمیایی بسیار پرکاربرد در صنایع مختلف است که مزایای بسیار زیادی برای آن وجود دارد. هر چند که با ورود نفت و گاز استفاده از این مایع به عنوان منبعی برای تامین انرژی، روشنایی و سوخت لازم برای پخت و پز کمتر شد، اما هنوز هم به عنوان سوخت در اجاق گازهای قابل حمل کاربرد دارد. بالا بودن کاربرد نفت سفید در صنایع مختلف و حتی زندگی روزمره سبب شد که تقاضا برای خرید این محصول همیشه بالا باشد. اما با توجه به اینکه این مایع جزو یکی از آلاینده های اصلی هوا است و بهتر است در مصرف آن دقت شود و افرادی که با این ترکیب شیمیایی در ارتباطند در محل کار از ماسک و دستکش استفاده کنند.
سوالات متداول همه چیز درباره کوآنزیم کیوتن
1- نفت سفید از کجا تهیه کنیم؟
بسته به میزان نیاز و دلایل استفاده از این مایع جواب این سوال متفاوت است. و مراکز مختلفی برای تهیه نفت سفید وجود دارد. به گونه ای که فروش نفت در بطریهای نوشابه جهت آتش روشن کردن در طبیعت و … هم در بسیاری از سوپر مارکتها موجود است.
2- آیا نفت سفید جزو مایعات مضر است؟
بله، این ماده جزو ترکیبات شیمیایی مضر است به گونه ای که بلع آن ممکن است کشنده باشد. و دود ناشی از احتراق آن حاوی ذرات معلق سمی برای سلامت انسان است.
3- قیمت نفت سفید چگونه است؟
با توجه به نوسانات بازار نمی توان قیمت ثابتی را برای هر لیتر نفت در نظر گرفت و قیمت آن تحت تاثیر عواملی همچون میزان خلوص و … قرار می گیرد. که در ایران با توجه به بالا بودن منابع این مایع قیمت آن تا حدودی ارزان می باشد.
4- نفت سفید چه آلکانهایی را شامل می شود؟
کروزن شامل آلکانهای زنجیری و شاخه دار و سیلوآلکانها است که شامل آلکانهای 10-17 کربنه است.
5- نحوه نگهداری نفت سفید به چه صورت است؟
با توجه به قابل اشتعال بودن این مایع ضروری است که نگهداری آن در ظروف فلزی انجام شود و از قرار دادن نفت سفید در ظرفهای رو‌باز و پلاستیکی خودداری شود.
