بوتیل گلایکول یک حلال همه فن حريف در صنايع گوناگون است. یکی از اصلی ترین مصارف صنعتی بوتيل گلايكول به عنوان حلال در پوششهای محافظ سطوح مانند لاکهای اسپری، لاکها و لعابهای سریع خشک شونده ها و لاکهای پایه آب و رنگهای لاتکس است. در اين محتوا تلاش کردیم تا به معرفی محصول بوتيل گلايكول، خواص و ویژگیهای آن، كاربردهای بوتيل گلايكول و نقش آن، مزايا و معايب بوتيل گلايكول به عنوان حلال بپردازیم.
در این مطلب موضوعات زیر را مطالعه خواهید کرد:
بوتيل گلايكول چیست؟
بوتيل گلايكول یا بوتیل گلیکول، يک حلال بسيار قوی در آب و مواد آلی است. خواص منحصر به فرد آن باعث شده است تا به طور گسترده در فرمولاسیون رزین اکریلیک، محلولهای خشکشویی، رنگهای لاتکس، لعاب و لاک پاک کن، رنگها و پوششهای سطحی به كار رود. بوتیل گلایکول یا بوتیل گلیکول با فرمول (C6H14O2) به شکل مایع بی رنگ شفاف و روغنی است. اين ماده بوی شیرین و مشخصی دارد. بوتیل گلیکول اتر با آب و حلالهای آلی معمولی قابل اختلاط است. بوتيل گلايكول يک حلال با خواص مشخص است كه عمدتا در صنعت تولید رنگ استفاده می شود. بوتیل گلیکول اتر از واکنش اتیلن اکسید و بوتانول معمولی با استفاده از کاتالیزور تولید می شود.
ویژگیهای بوتيل گلايكول به عنوان حلال
بوتیل گلیکول مایع روغنی شفاف و بی رنگ با نقطه جوش بالا، فراریت کم و بوی ملایم میوه ای است. مانند سایر گلیکول اترها، دارای ماهیت دو عملکردی است و حاوی هر دو گروه اتر و الکل در یک مولکول است. بنابراين بوتيل گلايكول می تواند هم مواد محلول در آب و هم مواد آبگریز را حل کند. بوتيل گلايكول حلالی است كه در اکثر حلالهای آلی (کتونها، الکلها، اترها، هیدروکربنهای معطر، هیدروکربنهای هالوژنه) قابل اختلاط است. اين ماده به دلیل خواص سورفکتانتی، در بسیاری از مواد تشکیل دهنده محصولات خانگی و صنعتی استفاده می شود. همچنين خواص امولسیون پذیری بسیار خوبی دارد و حلالی با تبخير آهسته است. اين ماده دارای دمای جوش و ذوب 171 و 77- سانتيگراد است.
بوتيل گلايكول در چه صنایعی کاربرد دارد؟
بوتيل گلايكول يک حلال همه كاره است و در بسیاری از بخشهای صنعتی نظير صنعت الکترونیک، صنایع شیمیایی و كشاورزی، رنگ و لاكها، محصولات پاک کننده و صابونهای مایع، اطفای حریق، عکاسی علف کش، حشره کش و آفت کش، لوازم آرایشی و بهداشتی، داروسازی، ساخت و ساز و صنعت ساختمان، صنعت نفت و حفاری كاربرد دارد. 75 درصد تولید اين ماده در صنعت رنگ استفاده می شود؛ زیرا بوتيل گلايكول يک حلال با فراریت کم است. در نتیجه، افزایش زمان خشک شدن و بهبود جریان رنگ را بهينه می كند. 18 درصد اين ماده در پاک کننده های فلزی و پاک کننده های خانگی به دلیل خاصیت سورفکتانت كاربرد دارد. اين ماده در تركيب محصولات پاک کننده خانگی نظير پاک کننده های شیشه، صابونهای مایع و پاک کننده های اسپری همه منظوره وجود دارد.
بوتیل گلایکول چه مزایایی به عنوان حلال دارد؟
توليد بوتيل گلايكول ارزان و به صرفه است و به دلیل نوسانات کم قيمت آن كاربرد زيادی در صنايع گوناگون دارد. از آنجایی که در آب و حلالهای آلی محلول است، می توان آن را با بسیاری از محلولها مخلوط کرد و سپس به عنوان یک ماده تمیز کننده از آن استفاده نمود. بوتيل گلايكول يک حلال با قدرت بالايی در حل کردن چربیها، رزینها و روغنها است. بوتيل گلايكول يک حلال با بوی ملایم است و لذا استفاده از آن را آسان نموده است. از مزايای ديگر بوتيل گلايكول اين است كه به عنوان آلاینده زیست محیطی اصلی و آلاینده زیستی تجمع شناسایی نشده است. اين ماده در خاک و آب، با نیمه عمر 1 الي 4 هفته در محیط آبی تجزیه می شود. شرکت بازرگانی کیمیا تجارت تات یکی بهترین مراکز مواد شیمیایی برای خرید بوتیل گلیکول با کیفیت می باشد.
بوتیل گلایکول چه معایبی به عنوان حلال دارد؟
بوتيل گلايكول برای محیط زیست مضر نیست، اما می تواند به سلامت انسانها آسیب برساند. افرادی که پوست حساس دارند ممکن بوتیل گلیکول باعث تحریک پوست آنها شود. اطلاعاتی در مورد اینکه آیا بوتيل گلايكول می تواند باعث اثرات تولید مثل، نقص مادرزادی یا سرطان در افراد شود، وجود ندارد. هنگام استفاده از بوتیل گلیکول بایستی احتیاط کرد؛ زیرا یک ماده قابل اشتعال است. البته در شرایط عادی بوتيل گلايكول يک حلال و محصول پایدار است. با این حال اين ماده می تواند به آرامی در تماس با هوا با تشکیل پراکسیدها اکسید شود. این فرآیند تحت تأثیر نور یا گرما تسریع می شود. در نتيجه اين ماده می تواند به شدت با اکسیدانهای قوی (تشکیل پراکسیدهای انفجاری با پراکسید هیدروژن، اسید نیتریک، نیتراتها و…) واکنش نشان دهد.
سوالات متداول بوتیل گلایکول یک حلال
1- نامهای ديگر بوتيل گلايكول چيست؟
گلیکول مونو بوتیل اتر، EBGE، 2- بوتوکسی اتانول، مونو بوتیل اتر و اتیلن گلیکول مونو بوتیل اتر، نامهای ديگر بوتيل گلايكول یا بوتیل گلیکول هستند.
2- بوتيل گلايكول چگونه تولید می شود؟
بوتیل گلیکول به طور کلی با دو فرآیند به دست می آید. در آزمایشگاه اوتریفیکاسیون بوتانول و اتیلن اکسید با واکنش اتوکسیلاسیون بوتانول و اتیلن اکسید در حضور کاتالیزور آن را می توان توليد كرد. به صورت صنعتی با ترکیب اتیلن گلیکول و بوتیرآلدئید با پالادیوم روی کربن، معمولاً در راکتور تولید می شود.
3- بوتيل گلايكول در صنعت نفت چه كاربردی دارد؟
بوتیل گلیکول به دلیل خاصیت سورفکتانت در صنعت نفت، جزء تثبیت کننده های حفاری و روان کننده های روغنی برای شکستگی هیدرولیک مبتنی بر آب و روغن مصرف می شود. همچنین این ترکیب برای تسهیل انتشار گاز با جلوگیری از یخ زدگی استفاده می شود. به عنوان یک حلال جفت کننده نفت خام و آب برای عملیات کلی تر چاه نفت نيز كاربرد دارد.
4- آيا بوتيل گلايكول سرطان زا است؟
در مطالعات حیوانی اين ماده را جهش زا مشخص نشده است و هیچ مطالعه ای سرطان زا بودن آن را برای انسان نشان نداده است اما اين ماده به عنوان محرک تنفسی شناخته شده است و می تواند به شدت سمی باشد. با اين وجود توسط FDA برای استفاده به عنوان افزودنیها در عوامل ضد میکروبی، کف زدا، تثبیت کننده ها و چسبها مورد تایید قرار گرفته است.
5- بلعیدن تصادفی مواد شوینده حاوی بوتوکسی بوتیل گلیکول چه اثراتی دارد؟
بلعیدن تصادفی مواد شوینده حاوی بوتوکسی بوتیل گلیکول موجب مشکلات تنفسی، فشار خون پایین، کاهش سطح هموگلوبین، خون در ادرار و اسیدوز متابولیک (سطح بالای اسید در بدن) می شود.
