زانتان گام

زانتان گام (Xanthan Gum) صمغی با ماهیت پلی ساکاریدی است که حاصل فرایند تخمیر باکتری زانتوموناس می باشد. زانتان گام یکی از مهمترین پلی ساکارید میکروبیولوژیکی است و کاربردهای بیشماری در صنعت امروزی دارد. در واقع زانتان گام یک ماده غیر یونی است که شباهت بسیاری به پلاستیک دارد و به عنوان پلاستیک غیرحقیقی شناخته می شود. حلالیت زانتان گام در آب بسیار زیاد است. ویسکوزیته آن در گستره دمای زیادی ثابت می ماند. یکی از خواص مهم زانتان گام، پخش شدن آن در مایع است که سبب می شود محلول حاصل، خاصیت ویسکوز و پایدار پیدا می کند به طوری که ۱۰۰ برابر ویسکوزتر از ژلاتین است. همچنین از آن به عنوان یک حجم‌دهنده و تثبیت کننده استفاده می‌شود. زانتان گام در صنعت مواد اولیه غذایی و صنعت تولید دارو کاربردهای بیشماری دارد.

تولید زانتان گام

باکتری های تولید کننده زانتان گام را به یک ظرف شامل گلوکز و نمک‌های مغذی که به یک منبع تامین هیدروژن وصل است، اضافه می کنند. سپس با گرما دادن به ظرف واکنش، باکتری ها از بین می روند و زانتان گام به وجود خواهد آمد. مواد تولید در این واکنش، زانتان گام و ایزوپروپیل الکل است که با گذشت زمان، الکل تبخیر شده و پلیمر خشک حاصل می شود. البته زانتان گام را از فرمانتاسیون گلوکز و لاکتوز نیز به دست می آورند.

کاربرد زانتان گام

به غیر از فرآورده های غذایی، از زانتان گام در تولید محصولات آرایشی و بهداشتی نیز استفاده می شود. این ماده باعث شده تا محصولات بهداشتی قوام و غلظت مناسبی پیدا کنند و به راحتی از ظرف خود خارج گردند. زانتان گام در تولید فرآورده های آرایشی و بهداشتی مثل خمیر دندان، انواع کرم، لوسیون بدن، شامپو، ژل مو کاربرد دارد. این صمغ در صنعت نیز کاربرد های فراوانی دارد. به دلیل مقاومت در برابر دما و pH های مختلف برای تولید محصولات صنعتی همچون قارچ کش، علف کش، حشره کش، مواد شوینده ویژه کاشی و اجاق گاز، انواع رنگ و چسب به کار می رود. بعلاوه از زانتان گام به عنوان عامل غلیظ کننده در صنعت داروسازی نیز استفاده می شود.

فواید مصرف زانتان گام

تحقیقات انجام شده نشان می دهند که زانتان گام دارای خواص متعددی برای سلامت انسان است. مصرف فرآورده های غذایی حاوی این ترکیب مزایای زیر را به دنبال دارد:

• کاهش کلسترول خون
• کاهش وزن
• جلوگیری از بروز سرطان
• بهبود وضعیت مزاج
• جلوگیری از خشکی دهان
• خشکی چشم

نکات ایمنی در مورد زانتان گام

گرچه سازمان غذا و دارو آمریکا (FDA) سلامت این صمغ را تایید کرده، با این وجود گستردگی کاربرد این ماده در صنایع غذایی ایجاب می کند تا احتمالات را در خصوص مضرات آن جدی بگیریم. مصرف بیش از حد زانتان گام می تواند باعث بروز مشکلات گوارشی و درد های شکمی گردد. گرچه از طرف دیگر این ترکیب می تواند رشد باکتری های پروبیوتیک و بطور کلی باکتری های خوب روده را افزایش می دهد. طبق تحقیقات صورت گرفته به نظر می آید افرادی که به گندم، ذرت، سویا و لبنیات حساسیت نشان می دهند، باید مقدار زانتان گام مصرفی خود را تحت کنترل داشته باشند.