نگهدارنده ها و افزودنی های مواد غذایی به هر ماده ای گویند که قبل از مصرف به نوعی برای تغییر غذا اضافه می شود. افزودنی های غذایی شامل مواد نگهدارنده برای افزایش عمر مفید ماده غذایی، طعم دهنده و رنگ دهنده برای بهبود طعم و ظاهر، مکمل های غذایی مانند ویتامین ها و مواد معدنی می شوند. آلاینده های حاصل از فرآیند های تولید، نگهداری و بسته بندی نیز به عنوان افزودنی های غیرمستقیم مواد غذایی در نظر گرفته می شوند. از مواد نگهدارنده برای محافظت غذا در برابر میکروب هایی استفاده می شود که ممکن است آن را دچار آلودگی کنند و یا باعث فساد شوند.
غذا هایی که ماندگاری طولانی دارند اغلب حاوی مواد نگهدارنده مواد غذایی هستند. بنابراین، افزودنی های غذایی از شما در برابر مسمومیت غذایی محافظت می کنند و ظاهر و طعم غذای شما را تازه نگه می دارند. نگهدارنده های شیمیایی مدت زیادی است که در صنایع غذایی استفاده می شود. به نظر می رسد که این گروه بهترین و موثرترین مواد افزودنی برای ماندگاری طولانی و به طور کلی نگهداری بی نقص هستند.
در این مطلب موضوعات زیر را مطالعه خواهید کرد:
مواد غذایی طبیعی در مقابل مواد غذایی مصنوعی
برای بررسی تفاوت مواد غذایی طبیعی در مقابل مواد غذایی مصنوعی، ابتدا لازم است تعریفی مختصر از آنها داشته باشیم. مواد غذایی طبیعی از منابع طبیعی به دست می آیند (به عنوان مثال: دانه های سویا و ذرت لسیتین را برای حفظ قوام محصول فراهم می کنند؛ و رنگ خوراکی چغندر از پودر چغندر فراهم می شود). مواد غذایی مصنوعی در طبیعت یافت نمی شوند و باید به صورت مصنوعی (سنتتیک) تولید شوند. همچنین برخی از مواد موجود در طبیعت را می توان به صورت مصنوعی نیز ساخت و می توانند نسبت به همتایان طبیعی خود به صرفه تر، با خلوص بیشتر و کیفیت سازگارتر تولید شوند. به عنوان مثال، ویتامین سی یا اسکوربیک اسید هم می تواند از پرتقال استخراج شود و هم در آزمایشگاه تولید شود. مواد غذایی بدون توجه به اینکه طبیعی یا مصنوعی باشند، مشمول تمام استاندارد های ایمنی سختگیرانه هستند.
مقایسه افزودنی های غذایی مصنوعی و طبیعی
نگهدارنده ها و افزودنی های مواد غذایی مصنوعی مواد شیمیایی هستند که مانع از رشد باکتری ها، فساد و تغییر رنگ آن می شوند. این نگهدارنده های مصنوعی را می توان به غذا اضافه کرد و یا روی غذا اسپری کرد. انواع نگهدارنده مصنوعی شامل عوامل ضد میکروبی، آنتی اکسیدان ها و عوامل کلاته کننده است. در گروه ضد میکروبی بنزوات ها، بنزوات سدیم، سوربات ها و نیتریت ها وجود دارند. آنتی اکسیدان ها نیز شامل سولفیت ها، ویتامین E، ویتامین C و هیدروکسی تولوئن بوتیله (BHT) هستند، و عوامل کلاته کننده دارای دی سدیم اتیلن دی آمین تترا استیک اسید (EDTA)، پلی فسفات ها و اسید سیتریک است.
بسیاری از مواد نگهدارنده که در غذای ما یافت می شوند از نظر تأثیر بر سلامتی بحث برانگیز هستند. اگرچه از افزودنی های غذایی برای تازه نگه داشتن غذا و جلوگیری از رشد باکتری ها استفاده می شود، اما همچنان مواد نگهدارنده خاصی در غذا وجود دارد که اگر بیش از حد مجاز مصرف شود مضر است و بسیاری از این نگهدارنده ها به عنوان مواد ناسالم شناخته شده اند. اما همچنان به دلیل خاصیت نگهداری مواد اولیه غذایی مورد استفاده قرار می گیرند.
معرفی نگهدارنده و افرودنی های مواد غذایی
در اینجا به برخی از نگهدارنده های مواد غذایی سالم و ایمن می پردازیم و بعد به طور کلی سایر نگهدارنده ها را که در دسته سوم و چهارم قرار دارند معرفی می کنیم. در مطلب نگهدارنده های مواد غذایی به بررسی دو دسته اول از مواد نگهدارنده مواد غذایی پرداختیم. نمک، اسید فولیک، اسید اسکوربیک، سرکه و اسید سوربیک، نگهدارنده های مطمئن و سالمی هستند که می توان با خیال راحت از آنها استفاده کرد.
گروه سوم و چهارم از نگهدارنده های مواد غذایی
گروه سوم از افزودنی های غذایی مجاز شامل اسید پروپیونیک، پروپیونات سدیم و پروپیونات کلسیم، برای استفاده در انواع پنیر های چدار، خامه ای و فرآوری ، نان و انواع گوشت دام و طیور است. همچنین ناتامایسین مناسب انواع ورقه های پنیر و پنیر رنده ای می باشد. سوربات کلسیم نیز در این گروه قرار دارد اما خواصی نظیر سوربیک اسید (از گروه دوم) دارد. دی متیل دی کربنات در انواع مختلفی از نوشیدنی ها استفاده می شود و دی استات سدیم، اسید سوربیک و سوربات سدیم در نان و انواع پنیر ها.
اما گروه چهارم از نگهدارنده های مواد غذایی مجاز مناسب روغن ها و مواد اولیه غذایی حاوی چربی هستند. این لیست به شرح زیر است: اسید اسکوربیک، آسکوربیل پالمیتات، آسکوربیل استئارات، هیدروکسی آنیزول بوتیله شده (BHA)، هیدروکسی تولوئن بوتیله، اسید سیتریک، استرهای اسید سیتریک مونو و دی گلیسیرید، ال سیستئین، لسیتین، لسیتین سیترات، مونو گلیسیرید سیترات، مونو ایزوپروپیل سیترات، پروپیل گالات، اسید تارتاریک و توکوفرول. این گروه مناسب برای نگهداری چربی ها و روغن هایی نظیر، انواع روغن خوراکی، مونو گلیسرید و دی گلیسیرید، مارگارین، آماده سازی ویتامین D خشک برای افزودن به غذا، مایعات ویتامین A و مخمر ها.
سوالات متداول نگهدارنده ها و افزودنی های مواد غذایی
1- آیا همه افزودنی ها در غذا ضروری هستند؟
برای اینکه از سلامت مواد اولیه غذایی و غذای فرآوری از کارخانه تا مغازه ها و منازل اطمینان حاصل شود، مصرف برخی افزودنی ها ضروری است.
2- چه کسی استفاده افزودنی های غذایی را کنترل می کند؟
سازمان غذا و دارو در هر کشور مسئول تنظیم تمام افزودنی ها است. این سازمان باعث می شود تا اطمینان حاصل گردد که غذا های حاوی افزودنی برای استفاده افراد آن جامعه بی خطر است.
3- مزایا و معایب استفاده از افزودنی ها چیست؟
علاوه بر تامین مواد مغذی، افزودنی ها می توانند به کاهش فساد، بهبود ظاهر و افزایش دسترسی به انواع غذا ها در طول سال کمک کنند. برخی از افزودنی ها نیز به طور بالقوه عوارض جانبی مضری دارند.
4- آیا افزودنی های غذایی طبیعی هستند؟
تمام مواد غذایی به صورت اولیه از طبیعت جدا می شوند اما با سنتز آزمایشگاهی آنها نمونه هایی مشابه از فرمولاسیون اصلی را می سازند. در حقیقت منشا اولیه تمام مواد غذایی طبیعت است.
5- آیا نگهدارنده ها و افزودنی های مواد غذایی مصنوعی مضر هستند؟
بیشتر افزودنی های غذایی مصنوعی برای سلامت انسان مضر نیستند و آنهایی که خطرات سلامتی دارند توسط سازمان غذا و داروی امریکا یا FDA ممنوع یا محدود شده اند. به جای تلاش برای حذف کامل افزودنی های غذایی مصنوعی از رژیم غذایی خود، روی مصرف غذا های کامل و کمتر فرآوری تمرکز کنید. آنها به طور طبیعی باعث کاهش میزان مصرف شما می شود.
6- از کجا مواد اولیه غذایی را تهیه کنم؟
شما می توانید انواع مواد اولیه غذایی را از طریق شرکت بازرگانی کیمیا تجارت تات خریداری کنید. شرکت کیمیا تجارت تات همواره مواد اولیه غذایی و نیز انواع مواد شیمیایی را با کیفیتی مناسب در اختیار متقاضیان قرار می دهد. پس برای خرید آنها می توانید با کارشناسان فروش شرکت کیمیا تجارت تات در تماس باشید و محصول مورد نظر خود را تهیه کنید.
