نیترات سدیم (Sodium Nitrate) نمک نیترات معدنی سدیم است که به عنوان کود استفاده می شود. نیترات سدیم یک ماده جامد سفید رنگ و بسیار محلول در آب می باشد که فرم معدنی آن به نام های نیتراتین و نیترو سودا می شناسند. بیشترین ذخایر نیترات سدیم که به طور طبیعی تشکیل شده، در شیلی و پرو یافت می شود. نمک های نیترات در داخل کانسارهای معدنی به نام سنگ caliche قرار دارند. به علت مناسب بودن قیمت نیترات سدیم یک منبع دسترسی آسان به آنیون نیترات است که در واکنش های مختلف در مقیاس های صنعتی برای تولید انواع کود، پیروتکنیک ها و بمب های دود، شیشه و سفال و به عنوان ماده نگهدارنده به ویژه برای گوشت مورد بکار می رود.
نیترات سدیم غیر قابل احتراق است اما سوختن مواد قابل احتراق را تسریع می کند. اگر مقادیر زیادی از این ماده در آتش سوزی درگیر باشد ممکن است انفجار ایجاد شود. همچنین نیترات سدیم اگر برای مدت طولانی در معرض گرما یا آتش قرار گیرد، منفجر خواهد شد و اکسید های سمی ازت را در آتش سوزی ها تولید می کند که برای سلامت افراد خطرناک هستند. این ترکیب حاوی 16 درصد ازت است و برای خاک های اسیدی مفید می باشد. این کود مانند نیترات پتاسیم کاملا محلول در آب است. نیترات سدیم به صورت مصرف خاکی، کود آبیاری و محلول پاشی قابل استفاده می باشد. این کود حلالیت بالایی دارد و ناخالصی ندارد.
این ترکیب به دلیل داشتن نیتروژن در ساختار خود به عنوان ماده ای موثر در رشد گیاهان می باشد. به طوری عدم دسترسی به نیتروژن در گیاهان می تواند منجر به کاهش رشد در گیاهان گردد. از نیترات سدیم یا سدیم نیترات برای تولید اسید نیتریک که خود ماده اولیه تولید کود شیمیایی می باشد نیز استفاده می شود. نیتروژن موجود در این ترکیب خیلی زود توسط ریشه های گیاهان جذب می شود بنابراین در تولید کودهای شیمیایی از این ماده استفاده می گردد.
مزایای استفاده از نیترات سدیم
مزایای استفاده از کود نیترات سدیم عبارتند از:
- وجود 13% نیتروژن به صورت نیترات در این محصول، ازت مورد نیاز گیاه را به خوبی تامین خواهد کرد
- درصد بالای سدیم در این محصول باعث افزایش گلدهی می شود
- باعث بهبود کیفیت میوه درختان می شود
- قابل استفاده در انواع سیستم های آبیاری
- افزایش مقاومت گیاه در برابر تنش های محیطی، آفات، بیماری و خشکی
اهمیت عنصر سدیم
عنصر سدیم نیز به طور کلی نقش بسزایی در بهبود کیفیت گیاهان و محصولات کشاورزی دارد. نیاز به سدیم در گیاه با نشانه هایی همراه است از جمله:
- گیاهان و یا درختان رشدی کند دارند.
- برگ های درخت و یا گیاه مانند قبل سبز نیستند و یا تغییر رنگ داده اند.
- میوه درختان کوچک مانده اند و یا به اندازه کافی رشد نمی کنند.
- گیاه گلدار به خوبی و در زمان مناسب گل نمی دهند.
- کیفیت میوه چندان خوب و مناسب نیست.
- درخت و یا گیاه در مقابل بیماری مقاوم نیست.
مصرف نیترات سدیم
این کود را می توان در هر مرحله از رشد گیاه خصوصا برای باغات پسته، درختان میوه، محصولات صیفی و سبزی، سیب زمینی، نیشکر و کشت های گلخانه ای استفاده نمود. این محصول به شکل های گوناگونی مصرف می شود که عبارتند از؛
مصرف خاکی
در مصرف خاکی، به میزان 200 تا 300 کیلوگرم از کود در هکتار در زمان کاشت استفاده می شود.
آبیاری و سرک
کود آبیاری و سرک باید به میزان 100 تا 200 کیلوگرم در هکتار در 2 تا 3 نوبت در طول فصل رشد استفاده شود.
محلول پاشی
محلول پاشی نیز باید به میزان 5 تا 8 کیلوگرم در هکتار بکار رود.
نکات ایمنی در مورد نیترات سدیم
نیترات سدیم ممکن است به رگ های خونی آسیب برساند و سبب سخت تر و باریک تر شدن شریان ها می شود که منجر به بیماری های قلبی می گردد. نیترات سدیم همچنین ممکن است بر نحوه استفاده بدن از قند تاثیر گذارد و احتمال ابتلا به دیابت را افزایش دهد. بیشتر گوشت های فرآوری دارای مقدار زیادی سدیم و بعضی از آنها دارای چربی اشباع زیادی هستند که می توانند سلامت قلب را به خطر اندازند. بنابراین اگر گوشت می خورید، بهتر است گوشت فرآوری را محدود و بجای آن گوشت مرغ و ماهی و گوشت های تازه را مصرف کنید.
نیترات و نیتریت سدیم یا پتاسیم سالهاست که به عنوان مواد افزودنی در صنایع غذایی مورد استفاده قرار می گیرند تا از رشد و تولید سموم توسط باکتری های بیماری زا بویژه C. botulinum در مواد غذایی جلوگیری کنند. این ترکیبات به عنوان ماده نگهدارنده رنگ نیز در مواد غذایی استفاده می شود. افزودن نیترات یا نیتریت باعث افزایش ایمنی میکروبیولوژیکی غذاها می شود و عمر مفید آنها را افزایش می دهد.
این امر از نظر در دسترسی انواع غذاهای بی خطر، مناسب و مقرون به صرفه برای مصرف کنندگان مزایایی ایجاد می کند اما این نگرانی وجود دارد که مصرف ترکیبات حاوی نیترات می توانند سرطان زا باشند؛ زیرا نیتریت می تواند با آمین های موجود در مواد غذایی برای تشکیل ترکیبات N-nitroso، که بسیاری از آنها سرطان زا هستند واکنش نشان دهند. این واکنش می تواند در شرایط اسیدی معده رخ دهد. از آنجا که نیترات موجود در یک محصول غذایی می تواند در دهان یا دستگاه گوارش به نیتریت تبدیل شود ، نیترات و نیتریت برای ارزیابی هرگونه خطر احتمالی باید با هم در نظر گرفته شوند.
خرید و فروش نیترات سدیم
نیترات سدیم تولید ایران در کیسه های 25 کیلوگرمی و با درصد خلوص 98 درصد آماده تحویل به مشتریان می باشد. شرکت کیمیا تجارت تات آمادگی دارد ضمن دریافت سفارش مشتریان برای این محصول، سایر محصولات مورد نیاز را نیز با بهترین قیمت و کیفیت تأمین کند و در اسرع وقت به وسیله سیستم حمل و نقل مطمئن به شهرهای مختلف ارسال نماید. برای اطلاع از قیمت و خرید این محصول با کارشناسان فروش ما تماس حاصل نمایید.
سوالات متداول نیترات سدیم
1- نيترات سديم چه كاربردهايی دارد؟
اين ماده در توليد نیتریت سدیم، شیشه، لعاب برای سفال، برای بهبود خواص سوزاندن تنباکو، ترش مزه کردن گوشت، به عنوان تثبیت کننده رنگ و نگهدارنده رایج در فرآورده های گوشتی و به عنوان کود كاربرد دارد.
2- سبزیجات با سطوح بالای نیترات سدیم كدام است؟
این ترکیب به طور طبيعی در اسفناج، تربچه، کاهو، سيب زمينی، کرفس، هویج، کلم و چغندر يافته مي شود. سدیم نیترات سبزيجات در هنگام تماس با بزاق دهان به سدیم نیتریت تبدیل می شود، اما چرا نيتريت سديم موجود در فرآورده های گوشتی برای بدن مضر است؟ جواب اين سوال در باکتریهای موجود در روده انسان است كه تعیین می کنند که نیتریت سديم در مقادیر استاندارد و مجاز تبدیل به مواد مضر يا جذب بدن شود.
3- كود نیترات سدیم چه ويژگیهايی دارد؟
این کود با سنجش 99% و رطوبت کمتر از 0.25% با ترکیب شیمیایی با فرمول NaNO3 است. این نمک با نام های نمک شیلی یا نمک پرو نیز می شناسند تا آن را از نمک معمولی و نیترات پتاسیم متمایز شود.
4- علايم مسموميت با نیترات سدیم چیست؟
تظاهرات بالینی مسمومیت با اين ماده شامل سردرد، گرگرفتگی پوست، تغییر رنگ پوست، افت فشار خون، هیپوکسی، تغییر وضعیت ذهنی، تهوع، استفراغ، اسهال، از دست دادن هوشیاری، سیانوز، اختلالات ریتمی و حتی مرگ است.
5- چه مقدار نیترات سدیم سمی است؟
دوز کشنده آن در بزرگسالان دقیق مشخص نیست. دوز کشنده نیتریت سدیم بین 1 گرم تا 2.6 گرم تخمین می زنند.