منگنز یکی از عناصر شیمیایی ضروری مورد نیاز گیاهان و انسان ها می‌باشد که در جدول تناوبی با نماد MN نشان داده شده و جزو انواع عناصر از دسته فلزات می‌باشد. اگر منگنز به مقدار مورد نیاز در خاک کشاورزی وجود نداشته باشد؛ خساراتی مانند زردی برگ گیاهان و کندی در رشد آن ها مشاهده خواهد شد. در خاک هایی که ph بسیار بالایی دارند و دارای آهک قابل توجهی می‌باشند؛ برای تامین مقدار کافی از منگنز از یک منبع تامین کننده مغذی به نام سولفات منگنز استفاده می‌شود. سولفات منگنز، منگنز به اندازه و با کیفیت مناسب را به خاک های کشاورزی هدیه می‌دهد. مقدار منگنز مورد نیاز گیاهان بسیار کم و محدود می‌باشد؛ بنابراین قبل از استفاده از هر نوع مکمل برای خاک گیاهان، خاک باید مورد آزمایشات تخصصی قرار بگیرد تا مقدار منگنز درآن در حد تعادل باشد.
در شرایط فعلی حاضر، متخصصان به این نتیجه رسیده اند که کود هایی که دارای سولفات منگز مناسب باشند؛ ارتباط بهتری با خاک کشاورزی بر قرار خواهند کرد. خرید سولفات منگنز با کیفیت و استفاده درست از آن ؛ علاوه بر رفع نیاز گیاهان، باعث بهبود شرایط رشد و کیفیت گل ها و میوه های آن ها خواهد شد. از آنجایی که بسیاری از مناطق ایران دارای خاک آهکی می‌باشد؛ استفاده از کود های سولفات منگنز به شدت برای تقویت گیاهان و بهبود رشد آن ها توصیه می‌شود.
کود سولفات منگنز چیست؟
کود های سولفات منگنز یکی از پرکاربردترین منبع رفع نیاز منگنز در گیاهان می‌باشد. کود های سولفات منگنز که با نماد شیمیایی MnSO4 نشان داده می‌شود؛ دارای مقدار بالایی از منگنز پودری و به رنگ صورتی می‌باشد. پر مصرف ترین کود های سولفات منگنز با درصد های 16 و 22 شناخته شده اند که با توجه به قلیایی یا اسیدی بودن خاک ممکن است درصد ها متفاوت باشد. این کود ها به دلیل داشتن سولفات منگنز، مقدار کافی گوگرد و منگنز در آن ها یافت می‌شود. به همین علت، این کودها محلول در آب می‌باشند که با توجه به نوع خاک ممکن است به شکل محلول پاشی یا مخلوط کردن با خاک از آن استفاده شود.
نحوه عملکرد کودهای سولفات منگنز به این شکل است که با تصحیح ph خاک، خاک را با حالت اسیدی بیشتری تبدیل می‌کند. از همین طریق مقدار منگنز را از طریق حلالیت در آب به ساقه گیاهان می‌رساند و باعث تجمع منگنز در ساقه و ریشه گیاهان می‌شود. پس از آن این منگنز تجمع یافته باعث افزایش فتوسنتز در گیاهان شده و باعث فعالسازی و تجزیه آمینو اسید ها در گیاه می‌شود. در نهایت باعث می‌شوند؛ رشد گیاهان بهبود یافته و در برابر خطرات محیطی مقاومت بیشتری نشان دهند.
خواص کودهای سولفات منگنز
- افزایش فتوسنتز در گیاهان
- کاهش میزان قلیایی بودن خاک
- ایمن کردن گیاهان در برابر خطرات محیطی
- بهبود کیفیت و کمیت محصولات کشاورزی
- افزایش رشد گیاهان و درختان
- جلوگیری از زرد شدن گیاهان
- بهبود رنگ محصولات کشاورزی
- سازگاری با سایر مکمل ها و کودها
- رفع مقدار مورد نیاز منگنز در گیاهان
- تنظیم PH خاک
کود های سولفات منگنز برای چه گیاهانی ضروری است؟
کود های سولفات منگنز به طور کلی برای همه گیاهانی که کمبود منگنز دارند توصیه می‌شود اما تعدادی از گیاهان و درختان به صورت حتمی نیاز شدید به کودهای سولفات منگنز دارند:
کاربرد های کود های سولفات منگنز
از آنجایی که کودهای سولفات منگنز تا حد زیادی باعث رفع ایرادات خاک گیاهان می‌شوند؛ می توان کاربرد آن را به دو دسته مجزا طبقه بندی کرد:
کاربرد کود سولفات منگنز در کشاورزی
در صنعت کشاورزی و به ویژه گیاهانی که در مناطق گرمسیر و در خاک های آهکی رشد می‌کنند، کود های سولفات منگنز همانند کود کلات آهن از کودهای پرمصرف می‌باشد. این کودها با افزایش فعالیت فتوسنتزی گیاهان؛ باعث رشد بهتر و افزایش کیفیت محصولات کشاورزی می‌شوند. یکی از انواع این گونه گیاهان، بوته ها می‌باشند. به طور مثال مقدار مناسب سولفات منگنز از طریق کودها برای بوته های خیار و یا گوجه فرنگی بسیار مفید خواهند بود.
کاربرد کود سولفات منگنز در باغداری
بعضی از درختان به دلیل ph بالای خاک آن ها، مقدار کافی از سولفات منگنز را دریافت نمی‌کنند. معمولا کمبود سولفات منگنز در درختان به شکل های توقف رشد، میوه های بسیار کوچک و عدم رشد شاخه های جدید خودش را نشان می‌دهد. باغداران برای کسب بهترین نتیجه؛ معمولا در مقادیر محاسبه شده از کودهای سولفات منگنز برای جلوگیری از این خسارات استفاده می‌کنند. یکی از درختانی که کمبود سولفات منگنز در آن ها بسیار آسیب زا می‌باشد، درختان پسته است.
کود سولفات منگنز برای پسته
از آنجایی که پسته یکی از مهم ترین میوه ها در صنعت باغداری می‌باشد؛ معمولا رشد مناسب باغ های پسته از دغدغه های همیشگی باغداران است. درختان پسته در مناطق گرمسیر و در بستر بسیار آهکی رشد می‌کنند؛ به همین علت کمبود سولفات منگنز در همان مراحل اولیه رشد خودش را نشان می‌دهد. نبود سولفات منگنز کافی در درختان پسته معمولا خودش را به شکل های توقف رشد و زرد شدن برگ ها نشان می‌دهد. این کودها تا حد بسیار بالایی می‌توانند خاک آن هارا احیا کنند و باعث افزایش کیفیت و رشد میوه های پسته شوند.
کاربرد برای درختان مرکبات
در درختان مرکبات، یکی از دغدغه های باغداران افزایش تعداد و حجم میوه های آن ها می‌باشد. به دلیل قلیایی بودن خاک بستر آن ها، سولفات منگنز به خوبی به ساقه درختان نمی‌رسد و به همین علت ممکن است از کمیت و کیفیت گیاهان کاسته شود. باغداران در این قسمت به علت افزایش کمیت میوه ها، به شکل های مختلف و به صورت مداوم از کودهای سولفات منگنز استفاده می‌کنند.
سولفات منگنز برای غلات
منگنز یکی از ریزمغذی های مناسب گیاهان است که تا حد بسیار زیادی از خشکی و شوری آن ها جلوگیری کرده و چربی درون آن هارا حفظ می‌کند. غلات یکی از انواع مهم محصولات کشاورزی هستند که تازه و چرب بودن آن ها برای کشاورزان اهمیت بسیار زیادی دارند. کودهای سولفات منگنز با تامین منگنز کافی از خشکی آن ها جلوگیری کرده و تازگی و چربی آن هارا حفظ می‌کند. این کود ها برای غلاتی مانند برنج و گندم و دانه های روغنی مانند آفتابگردان بسیار پرکابرد بوده است.
سولفات منگنز برای گیاهان بوته ای
بوته گیاهان در صورت محرومیت از منگنز به شکل های پیچ خوردگی و رنگ پریدگی در سبزیجات و برگ ها مشخص می‌شوند. این کود ها از این نتایج جلوگیری کرده و به علت افزایش فتوسنتز باعث بهبود رنگ محصولات و رشد سریع تر آن ها می‌شوند. یکی از محصولاتی که کودهای سولفات منگنز برای آن بسیار ضروری می‌باشد، بوته های گوجه فرنگی است.
کودهای سولفات منگنز برای چه گیاهانی توصیه نمی شود؟
- گیاهانی که در خاک اسیدی رشد می‌کنند مانند درختان انار
- گیاهانی که در خاک های با PH پایین رشد می‌کنند مانند بوته های فلفل
- گیاهانی که در مناطق سردسیر رشد می‌کنند مانند درختان گردو
روش های مصرف کودهای سولفات منگنز
برخورد مستقیم: با انجام آزمایشات مورد نیاز و با تشخیص متخصص، در صورت مشاهده زردی شدید در برگ گیاهان می توان به صورت مستقیم و در مقدار کم برگ گیاهان را به آن آغشته کرد تا به سرعت به نتیجه دلخواه رسید.
محلول پاشی: نبود منگنز در ساقه گیاهان باعث زرد شدن ساقه، شکننده شدن آن و از بین رفتن برگ ها و سرشاخه های آن می‌شود. در روش محلول پاشی معمولا مقدار اندازه گیری شده از کود سولفات منگنز با آب حل شده و به صورت دوره ای بر روی ساقه گیاهان آبپاشی می‌شود.
مخلوط کردن با خاک: در خاک هایی که PH بسیار پایینی دارند، کودها و مواد مغذی به راحتی در آن ها حل شده و به ساقه و اجزای گیاه می‌رسند. کودهای سولفات منگنز با حل شدن در خاک باعث می‌شود که مواد مغذی به مقدار مناسب به تمام نقاط گیاه برسد و منگنز مورد نیاز آن را تامین می‌کنند.
زمان مصرف کودهای سولفات منگنز چه زمانی است؟
به طورکلی باغداران و کشاورزان با توجه به نوع گیاهان و خساراتی که ممکن است از کمبود منگنز به گیاهان وارد شود؛ این کود را در سه زمان قبل از کشت، مراحل میانی رشد ودر زمان مشاهده علائم از آن استفاده می‌کنند.
مقدار مصرف کودهای سولفات منگنز
منگنز به طور ذاتی در پوسته زمین وجود دارد و بعد از آهن فراوان ترین عنصر در خاک می‌باشد. به همین علت؛ مقدار مصرف کودهای سولفات منگنز متغیر بوده و باید با مشورت متخصص و پس از آزمایشات بر روی خاک محاسبه شود. در سطح کلی و به طور متوسط می توان گفت مقدار مصرف از این کود در هر یک هکتار به مقدار 10 الی 30 کیلوگرم می‌باشد.
نکات ایمنی در هنگام مصرف و نحوه نگهداری از کودهای سولفات منگنز
- استفاده از ماسک و دستکش مناسب
- جلوگیری از برخورد مستقیم و استشمام آن: در صورت برخورد حتما به پزشک مراجعه کنید.
- قبل از مصرف از کودهای سولفات منگنز حتما با یک متخصص مشورت کنید تا از نحوه مصرف و مقدار مصرف مطلع شوید.
- دور از دسترس اطفال و حیوانات نگهداری کنید.
- در بسته بندی های شیشه ای و پلاستیکی از آن نگهداری کنید.
- در مکان خشک و تاریک قرار دهید.
جمع بندی
منگنز یکی از مهم ترین ریزمغذی های ضروری برای گیاهان و درختان می‌باشد. این عنصر به صورت ذاتی در خاک وجود دارد ولی در بعضی مناطق و با توجه به شرایط آب و هوایی ممکن است مقدار آن کم یا زیاد باشد. در صورت کم بودن این عنصر خسارات شدیدی به گیاه وارد می‌شود که کودهای سولفات منگنز به مقدار قابل توجهی می‌توانند این خسارات را جبران کنند. کودهای سولفات منگنز باید به مقدار مناسب برای گیاه مصرف شوند تا هم برای آن مفید باشند و هم آسیب زا نباشند. بنابراین کودهای سولفات منگنز را می توان یکی از کودهای عالی و مغذی برای گیاهان و درختان به شمار آورد.
