زخمها در هر سنی می توانند رخ دهند، بيشتر ما، در ضدعفونی کردن زخمها پرمنگنات را استفاده كرده ايم. اين زخمها بيشتر در کودکان در پارکها و يا به طور تصادفی با چاقو در آشپزخانه رخ می دهند. بیشتر اين زخمها سطحی هستند و در خانه قابل درمان هستند. با این وجود، حتی زخمهای سطحی و جزئی نیز به خاطر میکروبی شدن، بدن را در برابر عفونتها آسیب پذیر می کنند. بنابراین، زخمها به سرعت و با دقت بايستی با پرمنگنات ضدعفونی شوند. اما در این محتوا سعی داریم تا پاسخ دهیم که آيا پرمنگنات عوارضی دارد یا نه. همچنين در اين محتوا به تعريف پرمنگنات و اهميت آن برای زخم، ساير كاربردهای آن، طريقه مصرف پرمنگنات برای زخمهای گوناگون و خطرات استفاده از آن می پردازیم.
پرمنگنات پتاسیم چیست؟
پرمنگنات ترکیبی معدنی با فرمول KMno4 است كه از یون پتاسیم (+K) و یون منگنات (MnO4) تشکیل شده است. اين ماده در اکثر واکنشهای شیمیایی به عنوان عامل اکسید کننده استفاده می شود. شکل مولکولی آن منشوری و جامدی به رنگ سياه مايل به ارغوانی تیره و محلول آبی آن به رنگ صورتی است. اين ماده بدون بو است و با نامهايی همچون پرمنگنات پتاسيم و هایپرمنگنات نيز شناخته می شود. این ماده به عنوان اکسید کننده قوی شناخته شده است، این به اين معنا است که یک ضد عفونی کننده عالی می باشد. هاپير منگنات با آزاد کردن اکسیژن در هنگام برخورد با ترکیبات موجود در پوست، میکروبها را از بین می برد.
كاربردهای پرمنگنات
خواص قابض آن در درماتولوژی برای درمان ناراحتی های پوستی استفاده می شود. منظور از خواص قابض اين است كه اين ماده می تواند پوست را خشک کند. لذا هایپرمنگنات از اين طريق می تواند قارچها را از بین ببرد. پرمنگنات در بیماریهای پوستی از جمله عفونتها، اگزما، تاول، جوشهای مکرر، زخمهای پا، زخمهای سطحی، سوختگي ها، آکنه و حتی قانقاریا (عفونت باکتریایی) موثر است و كاربرد دارد.
محلول پرمنگنات چیست؟
محلول موضعی پرمنگنات پتاسیم بایستی 100 برابر غلظتش رقیق شود. برای دستیابی به غلظت مناسب محلول پرمنگنات پتاسیم 0/1 درصد، 1 قسمت آن را با 10 قسمت آب گرم ترکیب کنید. پرمنگنات پتاسیمی که رقیق نیست، دارای رنگ بنفش تيره اما محلول رقیق شده آن صورتی رنگ است. همچنين پرمنگنات پتاسیم می تواند برای درمان تحریکات پوستی ناشی از آلرژی به رنگ مو، به ویژه پارافنیلن دیامین (PPD) نيز استفاده شود. توصیه می شود پس از رنگ كردن مو، بعد شستن موهای رنگ شده، پوست سر را با یک شامپوی ملایم، سپس با کمپرس آغشته به محلول هایپر منگنات رقیق شده 45 را بشویید.
طريقه مصرف پرمنگنات براي زخمهای گوناگون
استفاده صحیح از پرمنگنات پتاسیم می تواند بسیاری از باکتریها، انگلها و عوامل قارچی را قبل از این که عفونت ایجاد کنند، كنترل كند. به طور كلی برای مصرف آن مقداری گاز یا پنبه را خیس کنید و آن را به مدت ده تا پانزده دقیقه در اطراف ناحیه آسیب دیده دو بار در روز قرار دهيد. در بیماران مبتلا به سلولیت حاد پاها به مدت ده تا پانزده دقیقه بايستی محل زخم را با هایپر منگنات شستشو داد و سپس پماد استروئیدی استفاده كرد.
کمپرسهای مرطوب یا حمام در روز با هایپر منگنات می تواند به بهبود تاولهایی که روی دستها و پاهای افراد مبتلا به اگزما ظاهر می شوند، كمک كند. این كار بايستی در کنار سایر درمانها مانند استروئیدهای موضعی یا آنتی بیوتیکها انجام شود. فقط هایپر منگنات می تواند پوست، ناخنها و وان را به قهوه ای رنگ کند و تمیز کردن آن مشكل باشد. بنابراين بهتر است از ظرف کوچکی استفاده نماييد. اين ماده نبایستی به عنوان يک درمان طولانی مدت استفاده شود. برای اگزما چند روز در هفته می توان از آن استفاده نمود. برای اگزما غلظت محلول بايستی 1 قسمت در 10000 باشد.
خطرات استفاده از پرمنگنات
پرمنگنات پتاسیم به طور کلی ترکیبی بی خطر است اما در غلظتهای بالاتر، وقتی بر روی پوست استفاده شود، می تواند باعث تحریک پوست به صورت قرمزی، تاول یا حتی سوختگی عمیق شود. همچنين مانند هر ماده شیمیایی، پرمنگنات در صورت استفاده بيش از حد می تواند آلرژی ایجاد کند. از عوارض مصرف بيش از حد آن مي توان به ايجاد بیماری پانکراتیت اشاره كرد. در بیماری پانکراتیت، پانکراس ملتهب می شود. علائم اين بيماری تهوع، استفراغ، افت فشار خون، نفخ و تب است.
همچنين اين ماده چشمها و غشاهای مخاطی مانند داخل دهان، بینی، گوشها، اندام تناسلی و مقعد را تحريک می كند و به آنها آسيب می رساند. مطمئن شوید که اين محلول با هیچ یک از این مناطق تماس پیدا نمی کند. بلع اين ماده می تواند منجر به تهوع و استفراغ، آسیب کلیه و کبد و خونریزی شود. اگر به طور اتفاقی پرمنگنات پتاسیم را قورت داديد، مقدار زیادی آب بنوشید و فوراً به پزشک مراجعه كنيد.
سوالات متداول پرمنگنات برای زخم
1- ساير كاربردهای پرمنگنات پتاسیم چیست؟
اين ماده علاوه بر مصارف دارويی، در پرورش ماهی، در تصفيه آب، سنتز ترکیبات آلی، نگهداری برخی از میوه ها مانند موز و انبه كاربرد دارد.
2- برای جلوگیری از ایجاد رنگ قهوهای هاپير منگنات در ناخنها چه كنيم؟
يكی از مشكلات استفاده از اين ماده، ايجاد رنگ قهوه ای در ناخنهای پاها و دستها است. برای جلوگیری از ایجاد رنگ قهوه ای می توان وازلین را به ناخنها زد.
3- آیا پرمنگنات پتاسیم می تواند به پوست آسیب برساند؟
استفاده از غلظت رقيق اين ماده كاملا بی خطر است. در غلظت های غليظ اين ماده موجب سوختگی پوست و تحريک چشم و مخاط بينی و گلو می شود. همچنين در صورت بلع برای بدن سمی است.
4- آيا می توان پرمنگنات را بدون نسخه تهيه كرد؟
در ايران برای ضد عفونی كردن زخم به راحتی می توانيد آن را از داروخانه تهيه نماييد. در برخی كشورها از جمله ايالات متحده آمریکا برای تهيه آن نياز به تجويز دكتر داريد.
5- آيا هاپير منگنات در تصفيه آب بی خطر است؟
مطالعات بر روی حيوانات نشان می دهد که این ماده می تواند باعث کاهش باروری و کاهش رشد و نمو جنین در جوندگان شود. برخی محققان بر این باور هستند ممکن است اين ماده همین تاثیر را در انسانها داشته باشد. البته برای رسيدن به اين نتيجه، مطالعات و تحقيقات علمی زيادی لازم است. هم چنین، زنان باردار ازمصرف آبی که به وسیله این ماده تصفیه می شود، جلوگيری کنند.
