زمانی که وارد خانه ای می شویم فرش اولین چیزی است که نظر ما را به خود جلب خواهد کرد. دلایل آسیب به فرش متفاوت است اما مهمترین آسیبی که ممکن است به فرش وارد شود بید زدگی فرش است. در این مقاله می خواهیم به بررسی روشهای بیدزایی فرش بپردازیم. بید، با نام علمی Tineola Bisselliella پروانه ای از خانواده شاپرکان قارچ خوار است که توانایی هضم پروتئینها و مواد بیولوژیکی حاوی کراتین مانند پشم، خز و پر را دارد. بال بیدها که حدود شش تا نه میلیمتر طول دارد، زرد روشن تا قهوه ای تیره بوده و بدون علامت است. طول بدن بید بالغ از 5 تا 8 میلیمتر متغیر است و طول بالهای آنان حدود 10 تا 15 میلیمتر است.
بیدها در طبیعت در لانه های پرندگان و پستانداران زندگی می کنند؛ جایی که از مو و کرک حیوانات پر است. اما در خانه ها از موادِ با منشأ گیاهی، یعنی دانه های گندم، جو، ذرت، آرد، نان خشک و غیره نیز بهره می برند. بید ماده در حدود 100 تا 250 تخم سفید می گذارد. طول تخم به طور متوسط 0.5 میلیمتر و در پهن ترین نقطه 0.3 میلیمتر است. تخم بید هنگامی که بید تازه تخم می گذارد، سفید مرواریدی و تقریباً استوانه ای شکل است. این تخمها به صورت جداگانه روی پارچه های پشمی، پرها، خزها و مبلمانهای دارای روکش و در زیر یا درون فرش و قالیچه قرار می گیرند.
بید با فرش چه کار می کند؟
در محیط زندگی انسان، بیدها می توانند صدمات قابل توجه و جبران ناپذیری به منسوجات، خزها، اشیاء پارچه ای و مخصوصا فرشهای شما وارد کنند. بیدهای فرش از الیافِ با منشأ حیوانی مانند پشم، خز، ابریشم و نمد تغذیه کرده که عناصر طبیعی فرش را تشکیل می دهند. آنها سعی می کنند به لبه های فرش، شکافهای درون آن و قالی های روی لبه اتاق برسند و شروع به تغذیه از آن کنند. بید به ندرت به پنبه و مواد نساجی مصنوعی (مانند پلی استر یا ویسکوز) حمله می کند، مگر اینکه آن تکه از فرش با مواد غذایی ترکیب شده باشد. برخلاف تصور، یک بید بالغ که روی لباسها یافت می شود به این معنی نیست که آنها را می خورد، بلکه فقط برروی آن تخمگذاری می کند یا به دنبال مکانی برای این کار می گردد.
بیدها از کجا می آیند؟
بیدها از طریق لانه های رها شده پرندگان یا حیوانات مرده در اتاق زیر شیروانی، دودکشها، مجاری و دیوارها، از طریق در و پنجره، از طریق وسایل دست دوم، از طریق محصولات غذایی بی کیفیت که قبلاً به لاروهای بید، آلوده شده‌اند، از طریق منافذ تهویه همسایه ها، کتابهای کتابخانه و بیدهایی که بر روی پوست حیوانات خانگی لانه کرده‌اند، می تواند به خانه نفوذ پیدا کند.
چگونه متوجه شویم که بید در فرش ما زندگی می کند؟
ممکن است فرش شما دارای نقاط نازک و سوراخهای کوچکی باشد یا اینکه روی فرش خرده های سیاه و پوسته های عجیب و غریب را در اندازه های مختلف پیدا می کنید که احتمالاً فضولات لاروهای بید باشد. اینها عواملی است که نشان می دهد احتمالا بید به فرش شما حمله کرده است.
چه فرشهایی دچار بیدزدگی می شوند؟
فرشهایی که مستعد بیدزدگی هستند شامل فرشهای بافته شده از پشم یا ابریشم طبیعی یا پشم درشت دارای بافت شل، تمام فرشهایی که بوی شدید پشم دارند و فرشهایی که برای مدتی طولانی در انباری بوده و بلااستفاده مانده اند، شرایط میزبانی کردن از بید را دارا می باشند.
بهترین و موثرترین روشهای بید زدایی فرش
اگر اولین علائم هجوم بید را در فرش مشاهده کردید، باید سریعاً وارد عمل شوید. بید فرش می تواند یک آفت خانگی بسیار پایدار باشد. آب و هوای گرم، همراه با سیستم گرمایش مرکزی منازل، هجوم بیدها را به یک مشکل در تمام طول سال تبدیل می کند تا یک مشکل فصلی. بیدهای بالغ بی ضرر هستند، با این تفاوت که می توانند بارور شوند و شدیداً تخمگذاری کنند. لاروهای بید باعث آسیب به بافت فرش می شوند و در تمام طول سال، پشم و سایر الیاف طبیعی را می خورند.
بید عمدتاً در نواحی کمتر مورد استفاده فرش، پشت مبل، در امتداد قرنیزها، زیر قفسه های کتاب و غیره مستقر می شود. جاروبرقی مرتب این قسمتها، جابجایی مبلمان و باز کردن پرده ها در اتاقهایی که زیاد استفاده نمی شوند، به ایجاد یک محیط کمتر مطلوب برای بیدها کمک می کند. خلاص شدن از شر بید بستگی به این دارد که آیا می خواهید این اتفاق در سریعترین زمان ممکن رخ دهد و مایل به استفاده از مواد شیمیایی هستید یا اینکه تمایل بیشتری به درمانهای طبیعی دارید و نگران سلامت کودکان و کودکان خردسال یا حیوانات خانگی خود هستید. البته استفاده از داروهای طبیعی زمان بیشتری می برد، اما نتایج را نیز تضمین می کنند. در ادامه این مقاله به توضیح درباره بهترین روشهای بید زدایی فرش خواهیم پرداخت.
بیدزایی فرش با روش تله فرمونی
به منظور تشخیص هر چه زودتر هجوم بید یا نظارت بر تعداد آنها و بیدزدایی، استفاده از تله فرمونی ایده آل است. این تله های بیدزدایی مجهز به جاذبهای جنسی ویژه ای هستند که بیدهای نر را جذب می کنند. از آنجایی که این تله ها چسبنده هستند، نرهایی که جذب می شوند به تله می چسبند. بهتر است آن را در یک مکان تاریک قرار دهید، چرا که این مکان ترجیحی بید در طول روز است. مثلاً یک فرش غلتان شده یا تکه فرش زیر کمد، نمایانگر فضاهای زندگی بهینه هستند. با این حال، هنگام استفاده از تله های فرمونی، باید در نظر داشت که آنها فقط برای شناسایی و نظارت هستند، نه برای کنترل بیدهای موجود در فرش.
بیدزایی فرش با استفاده از نور خورشید
اگر فرش به صورت مختصر توسط بید آسیب دیده بود، تنها کاری که باید انجام دهید این است که فرش و محیط اطراف آن را کاملا تمیز کرده و اطمینان حاصل کنید که هر چیزی که ممکن است توسط بیدها آلوده شود برای مدت طولانی در معرض نور مستقیم خورشید قرار گیرد. تخمها و لاروهای موجود در اثر نور خورشید بیدزدایی شده و از بین می روند.
بیدزایی فرش با استفاده از مواد شیمیایی
تقریباً در هر فروشگاه مواد شیمیایی می توانید مواد شیمیایی ویژه ای برای کنترل بید بخرید. از جمله معروفترین این مواد می توان به: آنتیمول، آرمول، موسکیتول و … اشاره کرد. قبل از استفاده، دستورالعملها را به دقت بخوانید و مطمئن شوید که این ماده به سطح فرش شما آسیب نمی رساند و بافت و رنگ آن را تغییر نمی دهد. سپس طبق دستور، مواد را روی فرش بمالید و اجازه دهید 2 الی 3 ساعت خشک شود. مرحله بعدی استفاده از پودر مخصوص است که باید 7 تا 10 روز روی فرش بماند. این تضمین می کند که لاروهایی که از تخمها بیرون می آیند می میرند. این چرخه را بعد از 10 روز تکرار کنید تا از بیدزدایی فرش مطمئن شوید.
بیدزایی فرش با استفاده از جاروبرقی
اگر فرش قابل جابجایی است، جهت بیدزدایی، باید آن را به یک اتاق دربسته منتقل کنید که در آن پارچه یا منسوجات دیگری وجود نداشته باشد. پس از شناسایی ناحیه آسیب دیده فرش و نیز برای دسترسی به منزوی‌ترین مکانها، به ویژه در زیر مبلمان و در محل اتصالات مبلمان آن را به طور کامل جاروبرقی بکشید. شما باید دو طرف فرش را جاروبکشید و پس از آن کیسه جاروبرقی را خارج از خانه تخلیه کنید.
بیدزایی فرش با استفاده از سیر
آناتومی بدن بید به گونه ای است که نمی تواند بوی تند سیر را تحمل کند. کافی است برشی از سیر را در کمدها و قفسه های کتاب، میزهای کنار تخت و زیر فرشها بگذارید تا یک بار برای همیشه آفت بید را از محل سکونت خود بیدزدایی کنید.
بیدزایی فرش با شستو شوی فرش
در طول بلوغ و نمو، لارو بید (کاترپیلار) قادر است به سرعت چند سوراخ در فرش ایجاد کند. از نظر علمی می دانیم که بید، تخمهای خود را در اعماق توده فرش می گذارد. باید فرش را به خشکشویی ببرید یا خود آن را با صابون لباسشویی بشویید و البته باید میزان کف زیاد باشد و تا عمق پرزهای فرش نفوذ کند و بیدزدایی بطور کامل انجام شود.
بیدزایی فرش با استفاده از پوست پرتقال
اسانس پرتقال نیز به مذاق بید خوش نمی آید. بید پس از استشمام رایحه مرکبات، هرگز در نزدیکی منبع عطر تخم نمی گذارد. برای محافظت از آپارتمان در برابر بید، کافی است پوست پرتقال تازه را در همه جا پخش کنید و پس از آن، بید حتی قادر به تخم گذاری در محلهای مربوطه نخواهد بود.
استفاده از گیاه تانسی در بیدزایی فرش
این گیاه سمی و معطر از دیرباز به دلیل توانایی خود در دفع بیدها شناخته می شود. حشرات حتی نزدیک جایی که خوشه هایی از این علف چیده شده باشد پرواز نخواهند کرد.
کاربرد سرکه در بیدزایی فرش
بوی سرکه برای بید غیر قابل تحمل است. برای جلوگیری از ظهور آفت در فرش، توصیه می شود سطوح زیرین فرش را با محلول سرکه بشویید.
استفاده از گیاه شمعدانی (پلارگونیوم) در بیدزایی فرش
کمتر کسی می داند که این گیاه زینتی زیبا نه تنها به فضای خانه زیبایی دوچندان می بخشد، بلکه دشمن بیدها نیز به شمار می آید. در خانه ای که در آن پلارگونیوم به وفور روی طاقچه ها و در فضای خانه وجود دارد، بعید است که بید بخواهد زیست و تولید مثل کند. برگهای شمعدانی بخاراتی از خود منتشر می کند که بویی نامطبوع برای بسیاری از آفات حشرات دارد.
بکارگیری ادویه جات (میخک، نخود جامائیکایی) در بیدزایی فرش
طعم خاص این ادویه ها برای بیدها غیر قابل تحمل است. جهت بیدزدایی برای مدت طولانی، لازم است کیسه های پر از ادویه را در کل نقاط خانه پخش کنید.
استفاده از گیاه اسطوخودوس در بیدزایی فرش
گیاه اسطوخودوس خشک دارای رایحه ای لطیف و ماندگار است که برای انسان خوشایند است، اما برای بید یک دافع عالی است. توده های اسطوخودوس که در گوشه های اتاق وجود دارند، بید را از انتخاب خانه شما برای اسکان منصرف می کند.
یخبندان و آفتاب؛ عوامل موثر دربیدزایی فرش
بیدها دماهای بسیار بالا و بسیار پایین را نمی توانند تحمل کنند. یکی از مؤثرترین روشها برای نابودی بید و لاروهای آنها در ساختار پرز فرش، تأثیر دما است. به عنوان مثال، در یخبندان، گرما یا تحت تأثیر نور مستقیم و شدید خورشید، لارو بید در عرض 30 الی 60 دقیقه می میرند. همچنین اگر فرش در دمای منفی 18 درجه به مدت حداقل یک هفته منجمد شود، تمام تخمها و لاروها در تمام مراحل رشد خود، 100 درصد و با قطعیت از بین می روند.
تاثیر روزنامه در بیدزایی فرش
جوهر چاپ برای بیدها غیر قابل هضم است. قرار دادن روزنامه ها به صورت گسترده در زیر فرش باعث می شود فرش، تا حدی از بید زدگی در امان باشد.
کاربرد داروی آئروسلها در بیدزایی فرش
آئروسلها بیدها را در عرض چند ساعت از بین می برند و هیچ اثر یا رگه ای روی سطوح بیدزدایی باقی نمی گذارند. این بهترین دارو برای بیدزدایی است که در صورت هجوم شدید بیدها توصیه می شود. بوی نامطبوع آئروسل به سرعت از زیرفرش از بین می رود.
زنبورهای انگلی؛ حشرات موثر در بیدزایی فرش
زنبورهای انگلی روشی محبوب و پرکاربرد برای مبارزه با بید فرش هستند. آنها به هیچ وجه برای انسان و حیوانات خانگی خطرناک نیستند. زنبورهای انگلی تخمهای خود را در داخل تخم بید فرش می گذارند. در نتیجه، هیچ بید فرشی نمی تواند از تخم بیرون بیاید و تخمها به طور موثری از بین می روند. استفاده از زنبورهای انگلی بسیار ساده است. شما صفحاتی را که زنبور انگلی بر روی آن تخم گذاشته است، خریداری کنید. سپس آن را روی فرش آسیب دیده بگذارید. چراکه هر یک از این صفحه‌ها می تواند حدود یک متر مربع را پوشش دهد.
کاربرد عطریجات در بیدزایی فرش
گلوله های بید، بطریهای خالی عطر و اسانسهای خوشبو که در نقاط مختلف خانه و در زیر فرش قرار می گیرند، به بیرون آوردن بید و سالم نگه داشتن فرش کمک شایانی می کنند.
سوالات متداول روشهای بیدزایی فرش
1- بیدها در کدام نواحی زیست میکنند؟
بیدها معمولا در اطراف لبه ها یا قسمتهای مخفی فرش در زیر کمد یافت می شوند. همچنین لاروهای بید، زیر مبلها، تختها یا سایر وسایل را ترجیح می دهند.
2- علائم هجوم بید فرش چیست؟
علائم اولیه شامل لکه های نازک و سوراخهای کوچک یا خرده های سیاه مدفوع آنها روی فرش است. همچنین لاروها دارای رنگ زرد مایل به سفید هستند که می توانید با چشم غیر مسلح ببینید.
3- بید فرش چگونه تغذیه می کند؟
بید فرش در قسمتهای لبهای فرش لانه می کند و با استفاده از الیاف بلند از خود محافظت کرده و خود را در بین آن پنهان و تا زمان رشد کامل از آن تغذیه می کند.
4- بیدهای فرش چقدر عمر می کنند؟
با توجه به شرایط زیستی بید فرش، می توان گفت که میانگین طول عمر آنها بین 2 الی 4 هفته است.
5- بیدها در کجا می مانند؟
بید و لاروهای آن روی دیوارهای اتاق و گوشه های دنج خانه می خزند. همچنین بیدها در طول شب در کمدها، قفسه ها یا گوشه دیوارها دیده می شوند.
